ЗАЦВЯРДЖАЮ
Намеснік
Міністра адукацыі
Рэспублікі Беларусь
Р.С.Сідарэнка
21 ліпеня 2017 г.
ІНСТРУКТЫЎНА-МЕТАДЫЧНАЕ ПІСЬМО
МІНІСТЭРСТВА АДУКАЦЫІ РЭСПУБЛІКІ
БЕЛАРУСЬ
«Аб арганізацыі ў 2017/2018
навучальным годзе адукацыйнага працэсу пры вывучэнні вучэбных прадметаў і
правядзенні факультатыўных заняткаў ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі»
АГУЛЬНЫЯ ПАЛАЖЭННІ. АСАБЛІВАСЦІ
АРГАНІЗАЦЫІ АДУКАЦЫЙНАГА ПРАЦЭСУ
Асаблівасці арганізацыі адукацыйнага працэсу ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі (далей – УАСА) у 2017/2018 навучальным годзе абумоўлены:
абнаўленнем вучэбных праграм па ўсіх вучэбных прадметах;
зменай зместу агульнай сярэдняй адукацыі з улікам міжпрадметных сувязяў і практыкаарыентаванай скіраванасці;
укараненнем вучэбных дапаможнікаў новага пакалення, распрацаваных у адпаведнасці з абноўленымі вучэбнымі праграмамі.
Да новага навучальнага года:
зацверджаны тыпавы навучальны план агульнай сярэдняй адукацыі на 2017/2018 навучальны год (пастанова Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 28.02.2017 № 14);
вызначаны пералік вучэбных прадметаў, па якіх праводзяцца выпускныя экзамены, формы правядзення выпускных экзаменаў пры правядзенні ў 2017/2018 навучальным годзе выніковай атэстацыі навучэнцаў (пастанова Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 07.07.2017 №74);
скарэктаваны змест вучэбных праграм па ўсіх вучэбных прадметах;
распрацаваны метадычныя рэкамендацыі па арганізацыі адукацыйнага працэсу ў адпаведнасці з абноўленымі вучэбнымі праграмамі.
Комплексную падтрымку ўсім удзельнікам адукацыйнага працэсу забяспечвае нацыянальны адукацыйны партал (www.adu.by ).
У дапамогу настаўнікам рэкамендуюцца наступныя раздзелы партала:
«Нарматыўныя прававыя дакументы». У раздзеле пададзены нарматыўныя прававыя акты, якія рэгламентуюць адукацыйную дзейнасць ва ўстановах адукацыі Рэспублікі Беларусь. http://adu.by/ru/69-uchitelyu/normativnye-pravovye-dokumenty.html
«Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год» (падецца тыпавы вучэбны план агульнай сярэдняй адукацыі на 2017/2018 навучальны год; вучэбныя праграмы па вучэбных прадметах; вучэбныя праграмы факультатыўных заняткаў; інструкцыйна-метадычныя пісьмы Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь; нормы ацэнкі вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў; пералікі вучэбных выданняў для настаўнікаў і вучняў; каляндарна-тэматычнае планаванне; метадычныя рэкамендацыі па арганізацыі адукацыйнага працэсу ў адпаведнасці з абноўленымі вучэбнымі праграмамі і інш.). Раздзел структураваны па назвах вучэбных прадметаў. http://adu.by/ru/homepage/obrazovatelnyj-protsess.html
«Профільнае навучанне» (актуальныя матэрыялы па пытаннях арганізацыі дапрофільнай падрыхтоўкі і профільнага навучання). http://www.adu.by/ru/homepage/prof-oby-1.html
«Мерапрыемствы» (актуальная інфармацыя пра адукацыйныя мерапрыемствы, у якіх могуць узяць удзел педагогі, кіраўнікі ўстаноў адукацыі, спецыялісты рэгіянальных органаў кіравання адукацыяй, вучні. http://www.adu.by/ru/uchitelyu/meropriyatiya-seminary-konferentsii-konkursy-i-dr.html
«Педагагічная майстэрня» (артыкулы, сцэнарыі мерапрыемстваў, канспекты ўрокаў і іншыя матэрыялы, скіраваныя на ўдасканаленне прафесійнага майстэрства педагагічных работнікаў). У дадзеным раздзеле на працягу навучальнага года будуць размяшчацца відэаўрокі настаўнікаў па розных вучэбных прадметах http://www.adu.by/ru/uchitelyu/pedmasterskaya.html
«Электроннае навучанне» (электронныя адукацыйныя рэсурсы (ЭОР) для дашкольнай, агульнай сярэдняй, спецыяльнай адукацыі http://e-vedy.adu.by; «Дыстанцыйны ўсенавуч настаўніку» http://e-asveta.adu.by; інтэрнэт-рэсурс па суправаджэнні інтэрнэт-алімпіяд, турніраў і конкурсаў па вучэбных прадметах http://olimp.adu.by/).
«Электронныя версіі падручнікаў» (электронныя версіі падручнікаў і вучэбных дапаможнікаў для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі) http://e-padruchnik.adu.by
«Конкурс на стварэнне вучэбных дапаможнікаў для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі» http://www.adu.by/ru/uchitelyu/konkurs-na-sozdanie-uchebnykh-posobij/dlya-uchrezhdenij-obshchego-srednego-obrazovaniya.html. У раздзеле змешчаны Парадак правядзення конкурсу на стварэнне вучэбных дапаможнікаў для ўстаноў дашкольнай, агульнай сярэдняй і спецыяльнай адукацыі Рэспублікі Беларусь, аб'явы пра праведзеныя конкурсы, інфармацыя пра вынікі праведзеных конкурсаў.
«Новыя вучэбныя праграмы: вывучаем, абмяркоўваем» (абноўленыя вучэбныя праграмы для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі) http://www.adu.by/ru/2-uncategorised/1082-novye-uchebnye-programmy.html
«Новыя падручнікі: вывучаем, абмяркоўваем» (новыя вучэбныя дапаможнікі для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі, распрацаваныя аўтарскімі калектывамі – пераможцамі конкурсу на стварэнне вучэбных дапаможнікаў). http://www.adu.by/ru/2-uncategorised/1071-uvazhaemye-posetiteli-natsionalnogo-obrazovatelnogo-portala-http-adu-by.html. З прапановамі і заўвагамі па змесце абноўленых вучэбных праграм і новых вучэбных дапаможнікаў можна звярнуцца на інфалінію партала.
«500 гадоў беларускай кнізе» (матэрыялы аб гісторыі беларускай кнігі, інфармацыя пра ўрачыстыя мерапрыемствы, прысвечаныя святкаванню 500-годдзя беларускага друкарства). http://adu.by/ru/component/content/article/167-ucheniku/belaruskaya-kultura-prastory-i-chase/437-belaruskaya-kultura-prastory-i-chase.html?Itemid=1216
«Супрацоўніцтва дзяржаў – удзельнікаў СНД у сферы адукацыі» (інфармацыя пра міжнародныя даследаванні якасці адукацыі; адукацыйныя рэсурсы для педагогаў; міжнародныя канферэнцыі, семінары, форумы, фэсты і інш.). http://www.adu.by/ru/uchitelyu/sotrudnichestvo-gosudarstv-uchastnikov-sng.html
«Арганізацыя выхавання» (нарматыўныя прававыя акты, інструкцыйна-метадычныя матэрыялы ў сферы выхавання і дадатковай адукацыі дзяцей і моладзі, якая вучыцца; тыпавыя праграмы дадатковай адукацыі дзяцей і моладзі, якая вучыцца; артыкулы па тэорыі і практыцы выхавання). http://www.adu.by/ru/uchitelyu/organizatsiya-vospitaniya.html
НАРМАТЫЎНАЕ ПРАВАВОЕ ЗАБЕСПЯЧЭННЕ АДУКАЦЫЙНАГА ПРАЦЭСУ ПА ВУЧЭБНЫХ ПРАДМЕТАХ.
1. Кодэкс Рэспублікі Беларусь аб адукацыі.
2. Палажэнне аб установе агульнай сярэдняй адукацыі, зацверджанае пастановай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 20.12.2011 № 283 (са зменамі і дапаўненнямі).
3. Правілы правядзення атэстацыі навучэнцаў пры засваенні зместу адукацыйных праграм агульнай сярэдняй адукацыі, зацверджаныя пастановай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 20.06.2011 № 38.
4. Пералік вучэбных прадметаў, па якіх праводзяцца выпускныя экзамены, форм правядзення выпускных экзаменаў пры правядзенні ў 2017/2018 навучальным годзе выніковай атэстацыі вучняў пры засваенні зместу адукацыйных праграм агульнай сярэдняй адукацыі, адукацыйнай праграмы спецыяльнай адукацыі на ўзроўні агульнай сярэдняй адукацыі, зацверджаны пастановай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 07.07.2017 № 74. образовательной программы специального образования на уровне общего среднего образования
5. Нормы ацэнкі вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў агульнаадукацыйных устаноў па вучэбных прадметах, зацверджаныя загадам Міністра адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 29.05.2009 № 674 (са зменамі і дапаўеннямі ад 29.09.2010 № 635).
6. Санітарныя нормы і правілы «Патрабаванні для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі», зацверджаныя пастановай Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 27.12.2012 № 206 (у рэдакцыі пастановы ад 17.05.2017 № 35).
7. Правілы бяспекі пры арганізацыі адукацыйнага працэсу па вучэбных прадметах (дысцыплінах) «Хімія» і «Фізіка» ва ўстановах адукацыі Рэспублікі Беларусь, зацверджаныя пастановай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 26.03.2008 № 26.
НАВУКОВА-МЕТАДЫЧНАЕ ЗАБЕСПЯЧЭННЕ АДУКАЦЫЙНАГА ПРАЦЭСУ ПА ВУЧЭБНЫХ ПРАДМЕТАХ.
Вучэбна-праграмная дакументацыя адукацыйных праграм агульнай сярэдняй адукацыі.
Тыпавыя вучэбныя планы для ўсіх відаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі зацверджаны пастановай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 28.02.2017 № 14 «Аб тыпавым вучэбным плане агульнай сярэдняй адукацыі на 2017/2018 навучальны год» (www.edu.gov.by / Сістэма адукацыі / Кіраванне агульнай сярэдняй адукацыяй / Тыпавыя вучэбныя планы; www.adu.by/ Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Тыпавы вучэбны план агульнай сярэдняй адукацыі на 2017/2018 навучальны год).
Вучэбныя праграмы па ўсіх вучэбных прадметах для кожнага класа змешчаны на нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by/ Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Вучэбныя прадметы. I–IV, V–XI класы).
Звяртаем увагу, што размеркаванне часу па тэмах у вучэбных праграмах з'яўляецца прыкладным. Настаўніку даецца права змяняць паслядоўнасць вывучэння пытанняў у межах тэмы, а таксама скарыстаць паводле свайго меркавання рэзервовы час.
Асаблівасці арганізацыі адукацыйнага працэсу пры вывучэнні вучэбных прадметаў выкладзеныя ў адпаведным дадатку да дадзенага пісьма (стар. 16–240).
Падручнікі і вучэбныя дапаможнікі
У 2017/2018 навучальным годзе для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай і (ці) рускай мовамі навучання рэкамендаваныя падручнікі і вучэбныя дапаможнікі, пералік якіх змешчаны на нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by/ Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Пералік навучальных выданняў. 2017/2018 навучальны год), а таксама апублікаваны ў бюлетэні Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь «Зборнік нарматыўных дакументаў» (2017 г., № 9).
На нацыянальным адукацыйным партале ў раздзеле «Электронныя версіі падручнікаў» (http://e-padruchnik.adu.by) размешчаны электронныя версіі ўсіх вучэбных дапаможнікаў, якія выкарыстоўваюцца ў адукацыйным працэсе.
Дадатковыя матэрыялы па новых тэмах, распрацаваныя ў адпаведнасці з абноўленымі вучэбнымі праграмамі, але не пададзеныя ў вучэбных дапаможніках па вучэбных прадметах, размяшчаюцца на партале (www.adu.by/ Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Вучэбныя прадметы. I–IV, V–XI класы).
Да паступлення новых вучэбных дапаможнікаў, выдадзеных у верасні-снежні 2017 года, трэба карыстацца раней выдадзенымі вучэбнымі дапаможнікамі з улікам рэкамендацый, размешчаных на нацыянальным адукацыйным партале. Апроч таго, на нацыянальным адукацыйным партале размешчаны матэрыялы новых вучэбных дапаможнікаў. (www.adu.by / Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Вучэбныя прадметы. I–IV, V–XI класы).
Падрабязная інфармацыя пра вучэбна-метадычнае забеспячэнне ўсіх вучэбных прадметаў у I–XI класах змешчана на нацыянальным адукацыйным партале: www.adu.by/ Адукацыйны працэс 2017/2018 навучальны год / Вучэбныя прадметы. I–IV, V–XI класы ).
Каляндарна-тэматычнае планаванне
У дапамогу настаўнікам распрацавана прыкладнае каляндарна-тэматычнае планаванне па ўсіх вучэбных прадметах, якое размешчана на нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by/ Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Вучэбныя прадметы. I–IV, V–XI класы).
У каляндарна-тэматычным планаванні прапануецца прыкладнае размеркаванне вучэбных гадзін па тэмах. На
стаўнік можа скарыстаць прапанаванае планаванне без змен (у гэтым выпадку каляндарна-тэматычнае планаванне не трэба перапісваць). У той жа час настаўнік мае права ў межах вучэбных гадзін, адведзеных на вывучэнне вучэбнага прадмета, уносіць у каляндарна-тэматычнае планаванне змены з улікам асаблівасцяў класа і пазнавальных магчымасцяў навучэнцаў, а таксама распрацоўваць уласнае каляндарна-тэматычнае планаванне, якое ў такім разе сцвярджаецца кіраўніком установы адукацыі.
Вучэбна-метадычныя комплексы для факультатыўных заняткаў
Для правядзення факультатыўных заняткаў прапануецца скарыстаць асобныя вучэбныя праграмы і вучэбна-метадычныя комплексы (вучэбныя праграмы, дапаможнікі для настаўніка і навучэнцаў), рэкамендаваныя Навукова-метадычнай установай «Нацыянальны інстытут адукацыі» Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь.
Вучэбныя праграмы
факультатыўных заняткаў, пералік ВМК для
факультатыўных заняткаў, а таксама кампаненты асобных ВМК
змешчаны на нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by / Педагогам / Вучэбна-метадычнае
забеспячэнне дашкольнай, агульнай сярэдняй і спецыяльнай
адукацыі
www.adu.by/ Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Вучэбныя прадметы. I–IV, V–XI класы).
Звяртаем увагу, што абласныя і Мінскі гарадскі інстытуты развіцця адукацыі могуць дадаткова рэкамендаваць да выкарыстання вучэбныя праграмы факультатыўных заняткаў, якія раскрываюць гістарычныя, геаграфічныя, сацыяльна-эканамічныя, культурныя асаблівасці рэгіёна.
Кантрольна-вымяральныя матэрыялы і дыдактычныя сцэнарыі ўрокаў.
Асноўныя віды кантролю ажыццяўляюцца ў вуснай, пісьмовай, практычнай формах і ў іх спалучэнні. Выбар формы кантролю залежыць ад зместу і спецыфікі вучэбнага прадмета, колькасці вучэбных гадзін, што выдаткоўваюцца на яго вывучэнне, этапу вывучэння тэмы і запланаваных вынікаў вучэбнай дзейнасці, узроставых і індывідуальных асаблівасцяў навучэнцаў. Для кантролю вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў выкарыстоўваюцца розныя метады і сродкі, выбар якіх ажыццяўляецца настаўнікам.
У адпаведнасці з загадам Міністра адукацыі ад 24.07.2017 № 500 «Аб правядзенні маніторынгу якасці агульнай сярэдняй адукацыі ў 2017/2018 навучальным годзе» ў лютым 2018 года будуць праведзены рэспубліканскія кантрольныя работы па вучэбных прадметах «Геаграфія» (X клас) і «Матэматыка» (VII клас). Установы адукацыі для правядзення рэспубліканскіх кантрольных работ будуць вызначаны Міністэрствам адукацыі ў кожным раёне ўсіх абласцей і г. Мінска (гарадская і сельская мясцовасць). Рэспубліканскія кантрольныя работы па кожным вучэбным прадмеце будуць выконвацца ўсімі вучнямі паралелі вызначанай установы адукацыі.
Звяртаем увагу, што ў адпаведнасці з пунктам 110 Санітарных нормаў і правіл «Патрабаванні для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі», зацверджаных пастановай Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 27.12.2012 № 206, кантрольныя работы павінны праводзіцца ў адпаведнасці з графікам, зацверджаным кіраўніком установы агульнай сярэдняй адукацыі, не больш чым па адным вучэбным прадмеце ў дзень у адным класе. Правядзенне кантрольных работ у панядзелак, пятніцу і на апошніх вучэбных занятках забараняецца.
Пры ажыццяўленні кантролю вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў у VIII–XI класах настаўнікі могуць выкарыстоўваць кантрольна-вымяральныя матэрыялы па адпаведным вучэбным прадмеце. Пералік выдадзеных кантрольна-вымяральных матэрыялаў, а таксама кантрольна-вымяральныя матэрыялы па асобных вучэбных прадметах змешчаны на нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by / Педагогам / Вучэбна-метадычнае забеспячэнне дашкольнай, агульнай сярэдняй і спецыяльнай адукацыі / Дапаможнікі для настаўнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі / Кантрольна-вымяральныя матэрыялы па вучэбных предметах).
У дапамогу настаўніку распрацаваны і выдадзены дыдактычныя сцэнарыі ўрокаў па вучэбных прадметах, пералік якіх змешчаны на нацыянальным адукацыйным партале: www.adu.by / Адукацыйны працэс 2017/2018 навучальны год / Вучэбныя прадметы. I–IV, V–XI класы.
Звяртаем увагу на тое, што асноўны вучэбны матэрыял павінен быць засвоены вучнямі на ўроку. Асноўная функцыя дамашняга задання – замацаванне ведаў і ўменняў. Для дамашняга задання можа прапанавацца толькі той матэрыял, які засвоены на вучэбных занятках. Для папярэджання перагрузкі навучэнцаў настаўніку трэба сачыць за дазаваннем дамашняга задання, тлумачыць на ўроку змест, парадак і прыёмы яго выканання. Заданні павышанага ўзроўню складанасці могуць прапаноўвацца для самастойнага выканання вучням толькі па іх жаданні. Аб'ём дамашняга задання павінен адпавядаць санітарным нормам з улікам яго аб'ёму па іншых вучэбных прадметах і магчымасці выканання дамашняга задання па ўсіх прадметах.
У сувязі з тым, што ў адпаведнасці з падпунктам 1.3 пункта 3 артыкула 1 Кодэкса Рэспублікі Беларусь аб адукацыі канікулы – гэта планавыя перапынкі для адпачынку пры атрыманні адукацыі ў вочнай форме атрымання адукацыі, дамашнія заданні на канікулы не задаюцца.
Электронныя сродкі навучання
У галіновым фондзе праграмных сродкаў установы «Галоўны інфармацыйна-аналітычны цэнтр Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь» ёсць электронныя сродкі навучання, у тым ліку электронныя сродкі навучання пераможцаў рэспубліканскага конкурсу «Камп’ютар. Адукацыя. Інтэрнэт». Копіі дадзеных электронных сродкаў навучання можна набыць на бясплатнай аснове ў рэгіянальных інстытутах развіцця адукацыі ці ва ўстанове «Галоўны інфармацыйна-аналітычны цэнтр Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь».
Праекты-пераможцы конкурсу «Камп’ютар. Адукацыя. Інтэрнэт» змешчаны на нацыянальным адукацыйным партале (http://e-asveta.adu.by/index.php/konkursi-olimpiadi-proekti/proektyi-pobediteli-koi).
Навукова-метадычнай установай «Нацыянальны інстытут адукацыі» Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь распрацавана больш за 200 электронных адукацыйных рэсурсаў. Кожны электронны адукацыйны рэсурс па вучэбным прадмеце змяшчае тры асноўных блокі-модулі:
– даведачна-інфармацыйны, закліканы пашырыць змест адукацыі па вучэбным прадмеце (уключае электронныя энцыклапедыі, даведнікі, хрэстаматыі і інш.); можа выкарыстоўвацца пры правядзенні ўрокаў, факультатыўных заняткаў, семінараў, канферэнцый;
– кантрольна-дыягнастычны, змяшчае матэрыял для тэматычнага і выніковага кантролю вынікаў вучэбнай дзейнасці навучэнцаў;
– інтэрактыўны, прызначаны для замацавання і адпрацоўкі засвоеных ведаў і ўменняў навучэнцаў па вучэбным прадмеце.
Усе распрацаваныя электронныя адукацыйныя рэсурсы змешчаны на нацыянальным адукацыйным партале www.adu.by на старонцы «Электроннае навучанне» (http://e-vedy.adu.by). Раздзел «Электронныя адукацыйныя рэсурсы» функцыянуе ў LMS Moodle. Дадзены рэсурс даступны для ўсіх жадаючых на бясплатнай аснове пасля працэдуры рэгістрацыі.
Навучальна-метадычныя выданні для настаўнікаў і выданні для вучняў
У дадатак да
падручнікаў і вучэбных дапаможнікаў па кожным вучэбным прадмеце распрацаваны вучэбна-метадычныя
выданні для настаўнікаў, а таксама дадатковыя выданні для вучняў, якія могуць
выкарыстоўвацца ў адукацыйным працэсе, аднак не з'яўляюцца абавязковымі. Пералікі вучэбных
выданняў змешчаны на нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by /
Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Пералік вучэбных выданняў. 2017/2018
навучальны год).
Звяртаем увагу, што на нацыянальным адукацыйным партале функцыянуе анлайн-каталог «Падручнікі.by» http://adu.by / Падручнікі.by), у якім пададзена інфармацыя пра ўсе вучэбныя выданні, рэкамендаваныя да выкарыстання ў адукацыйным працэсе.
Артыкулы, навукова-папулярная літаратура
У прадметных навукова-метадычных часопісах сістэматычна публікуюцца метадычныя і дыдактычныя матэрыялы, закліканыя дапамагчы настаўніку пры падрыхтоўцы да вучэбных і факультатыўных заняткаў, у арганізацыі пазакласных мерапрыемстваў.
Пералік артыкулаў, апублікаваных у навукова-метадычных часопісах і рэкамендаваных для выкарыстання ў адукацыйным працэсе, змешчаны на нацыянальным адукацыйным партале (www.adu.by / Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Вучэбныя прадметы. I–IV, V–XI класы).
ВЯДЗЕННЕ ПЛАНАВАЙ І ЎЛІКОВА-СПРАВАЗДАЧНАЙ ДАКУМЕНТАЦЫІ.
У адпаведнасці з выпускам 28 Адзінага кваліфікацыйнага даведніка пасад службоўцаў «Пасады службоўцаў, занятых у адукацыі», зацверджаным пастановай Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь ад 28.04.2001 № 53 (у рэдакцыі пастановы ад 31.10.2013 № 106), настаўнік вядзе ўстаноўленую планавую і ўлікова-справаздачную дакументацыю.
У пісьме Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 21.10.2014 № 05-21/212 «Аб дакументазвароце ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі» (www.edu.gov.by / Сістэма адукацыі / Агульная сярэдняя адукацыя / 2017/2018 навучальны год / пісьмо Міністэрства адукацыі «Аб дакументазвароце ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі») вызначаны пералік дакументаў, абавязковых для вядзення рознымі катэгорыямі педагагічных работнікаў.
Дзеля ажыццяўлення планавання адукацыйнага працэсу па вучэбным прадмеце настаўнік вядзе наступную планавую дакументацыю:
каляндарна-тэматычнае планаванне;
паўрочнае планаванне вывучэння вучэбнага прадмета, форма, аб'ём, змест якога вызначаюцца настаўнікам.
Структурнымі элементамі паўрочнага планавання могуць быць: тэма ўрока, тып урока, арганізацыйная форма правядзення ўрока, мэты і задачы ўрока, абсталяванне, што выкарыстоўваецца на ўроку, апісанне дзейнасці настаўніка і вучняў, дамашняе заданне. Пры пастаноўцы мэты вучэбнага занятку варта арыентавацца на заданні навучання вучэбнаму прадмету і на асноўныя патрабаванні да вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў, вызначаныя вучэбнай праграмай.
Настаўнік можа выкарыстоўваць у якасці планаў урокаў выдадзеныя дыдактычныя сцэнарыі ўрокаў (без перапісвання).
Недапушчальна патрабаваць ад настаўніка запаўнення справаздачнай аналітычнай інфармацыі пра паспяховасць вучняў.
Улік вывучэння зместу вучэбнага прадмета, наведвання навучэнцамі вучэбных заняткаў, вынікаў іх вучэбнай дзейнасці настаўнік вядзе ў класным журнале. Выстаўляючы адзнаку ў класны журнал, настаўнік абавязаны выставіць яе і ў дзённік вучня.
Патрабаванні да запаўнення класнага журнала выкладзеныя ва ўказаннях да афармлення і вядзення класнага журнала.
Звяртаем увагу на некаторыя асаблівасці афармлення класнага журнала:
1. Пры афармленні старонак журнала, адведзеных для ўліку вывучэння зместу факультатыўных заняткаў, запісваецца назва вучэбнай праграмы факультатыўнага занятку (з маленькай літары, без двукоссяў), а не вучэбнага прадмета. Калі ў якасці назвы вучэбнай праграмы факультатыўнага занятку выкарыстоўваецца цытата, то яна пішацца з вялікай літары і змяшчаецца ў двукоссі.
2. Калі на выкананне кантрольнай работы адводзіцца дзве вучэбныя гадзіны, то запіс трэба зрабіць на двух радках з указаннем адной даты. Напрыклад:
22.11.2017 Кантрольная работа «…».
22.11.2017 Кантрольная работа «…».
Адзнака выстаўляецца ў графу на другі вучэбны занятак.
Рэкамендацыі па вядзенні сшыткаў змяшчаюцца ў “Метадычных рэкамендацыях па фарміраванні культуры вуснага і пісьмовага маўлення ва ўстановах адукацыі, якія рэалізуюць адукацыйныя праграмы агульнай сярэдняй адукацыі”, зацверджаных 06.06.2016 (www.adu.by / Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Метадычныя рэкамендацыі ).
Звяртаем увагу, што змянілася колькасць кантрольных работ па асобных вучэбных прадметах (дадатак 25 да дадзенага пісьма).
Звяртаем асаблівую ўвагу на тое, што рабочыя сшыткі на друкаванай аснове не з'яўляюцца абавязковымі для выкарыстання ўсімі навучэнцамі, за выключэннем рабочага сшытка па матэматыцы для вучняў першага класа.
АРГАНІЗАЦЫЯ АДУКАЦЫЙНЫХ МЕРАПРЫЕМСТВАЎ З ВУЧНЯМІ.
Работа з высокаматываванымі і адоранымі вучнямі
У 2017/2018 навучальным годзе традыцыйна будуць праводзіцца:
– рэспубліканскія алімпіяды па вучэбных прадметах;
– рэспубліканскія конкурсы работ даследніцкага характару (канферэнцыі) вучняў па вучэбных прадметах;
– рэспубліканскія турніры юных матэматыкаў і юных фізікаў;
– рэспубліканскі фэстываль франкафонных аматарскіх тэатраў;
– алімпіяда школьнікаў Саюзнай дзяржавы «Расія і Беларусь: гістарычная і духоўная агульнасць»;
– рэспубліканскія дыстанцыйныя мерапрыемствы па суправаджэнні інтэрнэт-алімпіяд, турніраў і конкурсаў http://olimp.adu.by/ і інш.
Працоўная практыка
У адпаведнасці з пунктам 76 Палажэння аб установе агульнай сярэдняй адукацыі, зацверджаным пастановай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 20.12.2011 № 283 (далей – Палажэнне), па завяршэнні навучальнага года з вучнямі V-VIII класаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі, што маюць навучальна-дасведчыя пляцоўкі (гаспадаркі), на працягу 5 дзён па 3 вучэбныя гадзіны ў дзень праводзіцца працоўная практыка (усяго 15 вучэбных гадзін на клас).
Пытанні фарміравання раскладу летняй працоўнай практыкі і вызначэння чарговасці класаў для праходжання летняй працоўнай практыкі знаходзяцца ў кампетэнцыі кіраўніка ўстановы агульнай сярэдняй адукацыі. Праца арганізуецца ў адпаведнасці з планам, які з'яўляецца складнікам плана работы ўстановы адукацыі. Такім чынам, парадак арганізацыі і тэрміны працоўнай практыкі, зыходзячы з мясцовых умоў, вызначае кіраўнік установы агульнай сярэдняй адукацыі.
Працоўная практыка можа праводзіцца таксама ў лагерах працы і адпачынку, вучнёўскіх вытворчых брыгадах (звёнах), а таксама ў парадку індывідуальнага працаўладкавання навучэнцаў.
Грамадска карысная праца.
Для фарміравання ў навучэнцаў усвядомленай патрэбы ў працы, павагі да людзей працы, клапатлівага стаўлення да грамадскага набытку і прыроды ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі, змешчаных як у гарадской, так і ў сельскай мясцовасці, можа быць арганізавана грамадска карысная праца з разліку 1 вучэбная гадзіна ў тыдзень у ІІІ–VІІІ класах і 2 вучэбныя гадзіны ў тыдзень – у ІХ–ХІ класах (пункт 77 Палажэння аб установе агульнай сярэдняй адукацыі).
У рамках грамадска карыснай працы могуць выконвацца работы паводле пункта 121 Санітарных нормаў і правіл «Патрабаванні да ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі», зацверджаных пастановай Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 27.12.2012 № 206.
Пры арганізацыі грамадска карыснай працы вучняў трэба кіравацца адпаведнымі нарматыўна-прававымі актамі, што ў тым ліку ўсталёўваюць дазволеныя віды работ і нагрузак.
Усе віды грамадска карыснай працы павінны быць арганізаваны ў адпаведнасці з гігіенічнымі патрабаваннямі, з выкананнем тэхнікі бяспекі, у спецыяльным адзенні (халат, фартух, хустка, берэт).
Недапушчальна прыцягненне навучэнцаў да работ, забароненых заканадаўствам Рэспублікі Беларусь, у тым ліку ў адпаведнасці з:
пастановай Міністэрства аховы здароўя Рэспублікі Беларусь ад 13 кастрычніка 2010 г. № 134 «Аб усталяванні лімітных нормаў падняцця і перамяшчэння непаўналетнімі цяжараў уручную» (Нацыянальны рэестр прававых актаў Рэспублікі Беларусь, 2010 г., № 263, 8/22875);
пастановай Міністэрства працы і сацыяльнай абароны Рэспублікі Беларусь ад 15 кастрычніка 2010 г. № 144 «Аб усталяванні пераліку лёгкіх відаў работ, якія могуць выконваць асобы ва ўзросце ад чатырнаццаці да шаснаццаці гадоў» (Нацыянальны рэестр прававых актаў Рэспублікі Беларусь, 2010 г., № 274, 8/22916).
ДАПРОФІЛЬНАЯ ПАДРЫХТОЎКА ВУЧНЯЎ І ПРАФАРЫЕНТАЦЫЙНАЯ РАБОТА.
Дапрофільная падрыхтоўка і прафарыентацыйная работа з'яўляюцца абавязковым падрыхтоўчым этапам прафілізацыі, які арыентаваны на:
– выяўленне зацікаўленасці, схільнасцяў і здольнасцяў навучэнцаў;
– аказанне псіхолага-педагагічнай дапамогі вучням у выбары профілю навучання;
– развіццё пазнавальных інтарэсаў і пазнавальнай актыўнасці навучэнцаў;
– фарміраванне здольнасці прымаць адэкватнае рашэнне пра выбар далейшага кірунку адукацыі.
Асноўнымі структурнымі кампанентамі дапрофільнай падрыхтоўкі з'яўляюцца:
– прафарыентацыйная работа (інфармаванне, кансультаванне, дыягностыка і інш.);
– псіхолага-педагагічнае суправаджэнне;
– факультатыўныя заняткі.
Першыя два кампаненты закліканыя забяспечыць навучэнцаў інфармацыяй, патрэбнай для ўсвядомленага выбару формы працягу адукацыі і профілю далейшага навучання; сфарміраваць у іх уменні аб'ектыўна ацэньваць свае здольнасці да навучання па розных профілях. Змястоўнае напаўненне гэтых кампанентаў злучана з інфармацыйным і псіхолага-педагагічным суправаджэннем; індывідуальным і індывідуальна-групавым кансультаваннем псіхолага; з дыягностыкай і тэставаннем.
У адукацыйнай практыцы могуць рэалізоўвацца наступныя мадэлі арганізацыі дапрофільнай падрыхтоўкі:
– у рамках адной установы агульнай сярэдняй адукацыі;
– у рамках сеткі ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі;
– у рамках сеткі ўстаноў адукацыі розных тыпаў і відаў (уключаючы ўстановы прафесійна-тэхнічнай, сярэдняй спецыяльнай, вышэйшай адукацыі, дадатковай адукацыі дзяцей і моладзі, змешчаных на адной кампактнай тэрыторыі).
У мэтах навукова-метадычнай падтрымкі дапрофільнай падрыхтоўкі і прафарыентацыйнай работы на нацыянальным адукацыйным партале функцыянуе рэсурс «Дыстанцыйны ўсенавуч для настаўніка» http://e-asveta.adu.by, які прапануе карысныя спасылкі, дыдактычныя матэрыялы для класнага кіраўніка па прафарыентацыйнай рабоце з дзецьмі ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі (http://orientieren.blogspot.com.by/);
рэгулярна праводзяцца анлайн-кансультацыі, фармат якіх дазваляе педагогам атрымаць адказы на ўсе пытанні, якія тычацца арганізацыі дапрофільнай падрыхтоўкі і прафарыентацыйнай працы;
змяшчаюцца артыкулы пра псіхолага-педагагічнае суправаджэнне працэсу дапрофільнай падрыхтоўкі і профільнага навучання вучняў (www.adu.by / Педагогам / Педагагічная майстэрня / Артыкулы).
АРГАНІЗАЦЫЯ МЕТАДЫЧНАЙ РАБОТЫ З НАСТАЎНІКАМІ.
Асноўнымі задачамі метадычнай дзейнасці ў 2017/2018 навучальным годзе з'яўляюцца:
– інфармаванне педагагічных работнікаў аб нарматыўна-прававым, навукова-метадычным забеспячэнні адукацыйнага працэсу па вучэбных прадметах у 2017/2018 навучальным годзе, навінах педагагічнай літаратуры;
– актуалізацыя і паглыбленне прадметных ведаў настаўнікаў, удасканаленне методыкі выкладання вучэбных прадметаў, авалоданне здароўезберагальнымі тэхналогіямі;
– удасканаленне адукацыйнага працэсу па вучэбных прадметах з улікам рэкамендацый па выніках рэспубліканскага маніторынгу якасці агульнай сярэдняй адукацыі, праведзеным Нацыянальным інстытутам адукацыі;
– уключэнне настаўнікаў у дзейнасць па засваенні спосабаў рэалізацыі кампетэнтнаснага падыходу ў выкладанні вучэбных прадметаў, выхаваўчага патэнцыялу вучэбных і факультатыўных заняткаў;
– метадычнае суправаджэнне павышэння прафесійнай кампетэнтнасці настаўнікаў і іх паспяховай атэстацыі.
Звяртаем увагу, што не дазваляецца патрабаванне розных пісьмовых аналізаў і справаздач пра праведзеныя метадычныя мерапрыемствы.
На працягу 2017/2018 навучальнага года рэкамендуецца:
правесці 4 агульныя паседжанні метадычных аб'яднанняў настаўнікаў;
арганізаваць работу школы ўдасканалення прафесійнага майстэрства настаўнікаў, дзейнасць якой павінна будавацца на дыягнастычнай аснове і забяспечыць павышэнне ўзроўню прафесіяналізму педагогаў па пэўных тэарэтычных і метадычных пытаннях;
працягнуць дзейнасць школы эфектыўнага педагагічнага досведу па пытаннях профільнага навучання;
стварыць творчыя групы і іншыя метадычныя фарміраванні настаўнікаў, скіраваныя на распрацоўку дыдактычнага забеспячэння выкладання вучэбных прадметаў на аснове кампетэнтнаснага падыходу;
забяспечыць дапамогу маладым спецыялістам, работу школ маладых настаўнікаў.
На жнівеньскіх прадметных секцыях настаўнікаў рэкамендуецца абмеркаваць наступныя пытанні:
1. Нарматыўнае прававое і навукова-метадычнае забеспячэнне адукацыйнага працэсу па вучэбных прадметах у 2017/2018 навучальным годзе:
абноўленыя вучэбныя праграмы па вучэбных прадметах;
праграмы факультатыўных заняткаў па вучэбных прадметах;
новыя вучэбныя дапаможнікі па вучэбных прадметах і асаблівасці работы з імі;
новыя вучэбна-метадычныя дапаможнікі для настаўнікаў, метадычныя публікацыі ў прадметных навукова-метадычных часопісах;
рэкамендацыі па выніках рэспубліканскага маніторынгу якасці адукацыі як інфармацыйная аснова ўдасканалення адукацыйнага працэсу.
2. Аналіз вынікаў работы метадычных фарміраванняў настаўнікаў у 2016/2017 навучальным годзе. Планаванне працы метадычных фарміраванняў у 2017/2018 навучальным годзе.
3. Сістэма працы настаўніка па абагульненні, апісанні і паданні вопыту ўласнай педагагічнай дзейнасці на кваліфікацыйным экзамене пры праходжанні атэстацыі на прысваенне вышэйшай кваліфікацыйнай катэгорыі.
Дзейнасць усіх метадычных фарміраванняў павінна планавацца з улікам адукацыйнага і кваліфікацыйнага ўзроўняў педагагічных работнікаў, іх прафесійных інтарэсаў, запытаў. Работа школы маладога настаўніка павінна быць скіравана на адаптацыю педагогаў да прафесіі, аказанне ім дапамогі ў авалоданні асновамі прафесійнага майстэрства, фарміраванне ў іх патрэбы ў бесперапыннай самаадукацыі.
Дзеля забеспячэння ўмоў для павышэння ўзроўню прадметна-метадычнай падрыхтоўкі педагогаў у Дзяржаўнай установе адукацыі «Акадэмія паслядыпломнай адукацыі» ў 2017/2018 навучальным годзе плануецца правядзенне павышэння кваліфікацыі і навучальных курсаў (тэматычных семінараў).
Падрабязная інфармацыя пра курсавыя і міжкурсавыя мерапрыемствы, рэкамендацыі па змесце і арганізацыі метадычнай работы з педагогамі ў 2017/2018 навучальным годзе змешчаны на сайце дзяржаўнай установы адукацыі «Акадэмія паслядыпломнай адукацыі» (www.academy.edu.by).
Дадатак 1
АСАБЛІВАСЦІ АРГАНІЗАЦЫІ АДУКАЦЫЙНАГА ПРАЦЭСУ
на I СТУПЕНІ АГУЛЬНАЙ СЯРЭДНЯЙ АДУКАЦЫІ
У структуры агульнай сярэдняй
адукацыі I ступень агульнай сярэдняй
адукацыі накіравана на:
фарміраванне агульнай культуры, духоўна-маральнае, сацыяльнае, асобаснае і інтэлектуальнае развіццё вучняў;
стварэнне асновы для самастойнай
вучэбнай дзейнасці, якая забяспечвае сацыяльную паспяховасць, развіццё творчых здольнасцяў,
самаразвіццё і самаўдасканаленне вучняў;
фарміраванне
функцыянальнай граматнасці вучняў;
захаванне і ўмацаванне здароўя
вучняў.
Прыярытэтам пачатковай адукацыі
з'яўляецца фарміраванне агульнавучэбных уменняў і навыкаў, узровень засваення якіх у значнай меры
прадвызначае паспяховасць наступнага навучання вучня, развіццё яго асобасных
якасцяў і захаванне індывідуальнасці.
У 2017/2018 навучальным годзе ў адукацыйным працэсе
выкарыстоўваюцца наступныя вучэбныя
праграмы:
для І класа:
Вучэбныя праграмы для ўстаноў
агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай навучання і выхавання. Пачатковая
школа. І клас. – Мінск: Нацыянальны інстытут адукацыі, 2017;
Учебные программы для
учреждений общего среднего образования с русским языком обучения и воспитания.
Начальная школа. І класс. – Минск: Национальный институт образования, 2017;
для ІІ класа:
Вучэбныя праграмы для ўстаноў
агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай навучання і выхавання. Пачатковая
школа. ІІ клас. – Мінск: Нацыянальны інстытут адукацыі, 2017;
Учебные программы для
учреждений общего среднего образования с русским языком обучения и воспитания.
Начальная школа. ІІ класс. – Минск: Национальный институт образования, 2017;
для ІІІ класа:
Вучэбныя праграмы для ўстаноў
агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай навучання і выхавання. Пачатковая
школа. ІІІ клас. – Мінск:
Нацыянальны інстытут адукацыі, 2017;
Учебные программы для
учреждений общего среднего образования с русским языком обучения и воспитания.
Начальная школа. ІІІ класс. –
Минск: Национальный институт образования, 2017;
Зборнік
вучэбных праграм для III класа ўстаноў агульнай сярэдняй
адукацыі з беларускай мовай навучання і выхавання. – Мінск: Нацыянальны
інстытут адукацыі, 2017.
Сборник
учебных программ для III класса учреждений общего среднего
образования с русским языком обучения и воспитания. – Минск: Национальный
институт образования, 2017;
для ІV класа:
Вучэбныя праграмы для ўстаноў
агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай навучання. І–ІV класы. – Мінск:
Нацыянальны інстытут адукацыі, 2012;
Учебные программы для учреждений
общего среднего образования с русским языком обучения. І–ІV классы. – Минск: Национальный институт образования, 2012.
Усе вучэбныя
праграмы змешчаны на нацыянальным адукацыйным партале:
www.adu.by / Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Вучэбныя прадметы. I–IV класы.
Звяртаем увагу на тое, што пры арганізацыі адукацыйнага працэсу ў
2017/2018 навучальным годзе неабходна ўлічваць, што змест вучэбных праграм для I ступені агульнай
сярэдняй адукацыі скарэкціраваны.
Метадычныя
рэкамендацыі па арганізацыі адукацыйнага працэсу ў адпаведнасці з абноўленымі
вучэбнымі праграмамі змешчаны на нацыянальным адукацыйным партале: www.adu.by / Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны
год / Вучэбныя прадметы. I–IV класы.
Да 2017/2018 навучальнага
года падрыхтавана 14-е выданне
вучэбнага дапаможніка “Беларусь — наша Радзіма. Падарунак Прэзідэнта
Рэспублікі Беларусь А.Р.Лукашэнкі першакласніку” (складальнікі
– Н.Г.Ваніна, Л.Ф.Кузняцова, В.І.Цірынава). Вучэбны дапаможнік прызначаны для
арганізацыі вучэбна-пазнавальнай дзейнасці вучняў на вучэбных і пазакласных
занятках (класных і інфармацыйных гадзінах, аб’яднаннях па інтарэсах, у групе
падоўжанага дня). У 14-м выданні вучэбнага
дапаможніка выкарыстана тэхналогія дапоўненай рэальнасці, якая дазваляе
сродкамі дадатковага кантэнту (аўдыё-, відэаматэрыялаў, 3D-мадэлей і г.д.)
пашырыць уяўленні вучняў аб вывучаемых з’явах навакольнага свету. Каб пабачыць
дапоўненую рэальнасць, чытачу спатрэбіцца тэлефон або планшэт з камерай, доступ
да інтэрнэту і спецыяльны бясплатны дадатак. Уся мультымедыйная інфармацыя
таксама даступная на электронным дадатку да вучэбнага дапаможніка.
У дапамогу настаўнікам распрацаваны дапаможнік «Метадычныя матэрыялы для правядзення заняткаў з выкарыстаннем
вучэбнага дапаможніка «Беларусь
– наша Радзіма. Падарунак Прэзідэнта Рэспублікі Беларусь А.Р.Лукашэнкі
першакласніку» (аўтары – Л.Ф.Кузняцова,
В.І.Цірынава).
Навучанне ў I класе пачынаецца з курса «Уводзіны ў
школьнае жыццё», які вывучаецца на працягу першых 20 вучэбных дзён у межах
агульнай колькасці вучэбных гадзін, вызначаных тыпавым вучэбным планам агульнай
сярэдняй адукацыі. Акрамя вучэбных заняткаў па курсе «Уводзіны ў школьнае
жыццё», праводзяцца вучэбныя заняткі па вучэбных прадметах «Фізічная культура і
здароўе», «Музыка». Астатнія вучэбныя прадметы, якія вызначаны тыпавым вучэбным
планам агульнай сярэдняй адукацыі, вывучаюцца па завяршэнні курса «Уводзіны ў школьнае жыццё».
Выкладанне курса «Уводзіны ў школьнае жыццё»
ажыццяўляецца па вучэбна-метадычным комплексе:
Цірынава В.І. Уводзіны ў школьнае жыццё / Введение в школьную жизнь:
вучэбны дапаможнік для 1-га класа ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі з
беларускай (рускай) мовай навучання і выхавання. – Мінск: НІА, 2016, 2017.
Тиринова О.И. Введение в школьную жизнь: учебно-методическое пособие
для учителей учреждений общего среднего образования с русским языком обучения и
воспитания. – Минск: НИО, 2016.
Цірынава В.І. Уводзіны ў школьнае жыццё: вучэбна-метадычны дапаможнік
для настаўнікаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай
навучання. – Мінск: Аверсэв, 2012.
Тиринова О.И. Введение в школьную жизнь. 1 класс. Дидактический
материал: учебное наглядное пособие для учителей учреждений общего среднего
образования с белорусским и русским языками обучения. – Минск: НИО, 2017.
Для І класа ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі
падрыхтаваны і выдадзены да 2017/2018 навучальнага года наступныя вучэбныя і вучэбна-метадычныя дапаможнікі.
Для ўстаноў
агульнай сярэдняй адукацыі з
беларускай мовай навучання:
«Буквар», «Пропісь 1», «Пропісь 2», «Пісьмо» аўтара А.К. Клышкі (НІА, 2017);
вучэбны дапаможнік «Русский язык» аўтараў
М.Б. Анціпавай, А.С. Грабчыкавай (Народная асвета, 2017);
вучэбна-метадычны дапаможнік «Русский язык в 1 классе»
аўтараў М.Б. Анціпавай, А.С. Грабчыкавай (Народная асвета, 2017).
Для ўстаноў агульнай сярэдняй
адукацыі з рускай мовай навучання:
«Букварь», «Пропись 1», «Пропись 2», «Письмо» аўтара В.І. Цірынавай (НИО, 2017);
вучэбны дапаможнік «Беларуская мова» аўтараў
Н.У. Антонавай, Г.А. Галяш (НІА, 2017);
вучэбна-метадычны дапаможнік «Обучение чтению в 1 классе» аўтара В.І. Цірынавай (в двух
частях, НИО, 2017);
вучэбна-метадычны дапаможнік «Обучение письму в 1 классе» аўтара В.І. Цірынавай (НИО, 2017).
Для ўстаноў агульнай
сярэдняй адукацыі з беларускай
і рускай мовамі навучання:
1) вучэбна-метадычны
комплекс па вучэбным прадмеце «Чалавек і свет» аўтараў Г.У. Трафімавай, С.А. Трафімава:
вучэбны дапаможнік «Чалавек і свет» / «Человек и мир» (НІА,
2017);
вучэбна-метадычны дапаможнік «Учебный предмет «Человек и
мир» в 1 классе» (НІА, 2017);
дапаможнік для настаўнікаў «Человек и мир. 1 класс. Книга
для чтения» (НІА, 2017).
Новы вучэбны дапаможнік «Чалавек
і свет» / «Человек и мир» утрымлівае спасылкі
на кнігу для чытання;
2) вучэбны дапаможнік «Працоўнае навучанне» аўтараў
Н.А. Юрчанка, А.Ф. Журбы («Адукацыя і выхаванне», 2017).
Да вучэбнага дапаможніка «Музыка. 1 клас» (Мастацкая
літаратура, 2016) аўтараў В.В. Каваліва, М.Б. Гарбуновай, які выйшаў
у 2016 годзе, распрацаваны і выдадзены вучэбна-метадычны дапаможнік з
электронным дадаткам «Музыка в 1 классе» аўтараў В.В. Каваліва,
А.Ю. Каваліў, М.Б. Гарбуновай («Пачатковая школа», 2017).
Звяртаем
увагу на тое, што пры выкарыстанні вучэбных выданняў, якія выйшлі да 2016 года,
неабходна ўлічваць змены, што адбыліся ў
змесце вучэбных праграм.
Факультатыўныя заняткі ў I класе праводзяцца з 1 верасня. Для правядзення
факультатыўных заняткаў у 2017/2018 навучальным годзе рэкамендуюцца вучэбныя
праграмы, зацверджаныя Міністэрствам адукацыі Рэспублікі Беларусь.
Вучэбныя праграмы факультатыўных заняткаў размешчаны на нацыянальным адукацыйным
партале (www.adu.by / Адукацыйны працэс.
2017/2018 навучальны год / Вучэбныя прадметы. I–IV класы).
Згодна з тыпавым вучэбным планам агульнай
сярэдняй адукацыі на 2017/2018 навучальны год у II–III класах на вывучэнне вучэбных
прадметаў «Беларуская мова» ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з
беларускай мовай навучання і выхавання і «Русский язык» ва ўстановах агульнай
сярэдняй адукацыі з рускай мовай навучання і выхавання адводзіцца 3 гадзіны на
тыдзень у першым паўгоддзі і 2 гадзіны на тыдзень у другім паўгоддзі.
На вывучэнне вучэбных прадметаў «Русский язык»
ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай навучання і
выхавання і «Беларуская мова» ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з рускай
мовай навучання і выхавання адводзіцца 2 гадзіны на тыдзень у першым паўгоддзі
і 3 гадзіны на тыдзень у другім паўгоддзі.
На вывучэнне вучэбных прадметаў «Литературное
чтение» ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай і рускай мовамі
навучання і выхавання і «Літаратурнае чытанне» ва ўстановах агульнай сярэдняй
адукацыі з беларускай і рускай мовамі навучання і выхавання адводзіцца 2
гадзіны на тыдзень.
Вучэбныя заняткі па беларускай (рускай) мове ў II класе
ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з рускай (беларускай) мовай навучання і
выхавання пачынаюцца з уступнага курса, які носіць інтэграваны характар – без
падзелу на заняткі мовы і літаратурнага чытання. Па завяршэнні яго вывучэння
вучэбныя заняткі па вучэбных прадметах «Беларуская мова» і «Літаратурнае
чытанне», «Русский язык» і «Литературное чтение» праводзяцца асобна.
Для II класа ўстаноў агульнай сярэдняй
адукацыі з беларускай і рускай мовамі
навучання выдадзены кампаненты вучэбна-метадычнага комплекса па
вучэбным прадмеце «Чалавек і свет» аўтараў Г.У. Трафімавай,
С.А. Трафімава:
вучэбны дапаможнік «Чалавек і свет» / «Человек и
мир» (Адукацыя і выхаванне, 2017);
дапаможнік для вучняў «Человек и мир. 2 класс.
Книга для чтения» (НИО, 2017).
Новы
вучэбны дапаможнік «Чалавек і свет» / «Человек и мир»
утрымлівае спасылкі на кнігу для чытання.
Для ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай навучання ў
падтрымку вучэбных дапаможнікаў «Літаратурнае чытанне. 2 клас» і
«Литературное чтение. 2 класс», якія былі выдадзены ў 2016 годзе, падрыхтаваны
новыя вучэбна-метадычныя дапаможнікі:
«Літаратурнае чытанне ў 2 класе» аўтара
М.В. Жуковіча (НІА, 2017);
«Литературное чтение во 2 классе» аўтара
І.М. Страмок (НИО, 2017).
Для III класа ўстаноў агульнай
сярэдняй адукацыі з беларускай
і рускай мовамі навучання выдадзены
новыя вучэбныя дапаможнікі:
«Беларуская мова» аўтара В.І. Свірыдзенка (НІА,
2017);
«Русский язык» аўтараў М.Б. Анціпавай,
А.В. Вернікоўскай, А.С. Грабчыкавай, А.А. Гулецкай (НИО, 2017);
«Литературное чтение» аўтараў В.С. Варапаевай,
Т.С. Куцанавай, І.М. Страмок (НИО, 2017).
«Літаратурнае чытанне» аўтара М.В. Жуковіча (НІА,
2017).
Асаблівасцю новых вучэбных дапаможнікаў з’яўляюцца спасылкі на электронныя
адукацыйныя рэсурсы, змешчаныя на Нацыянальным адукацыйным партале. Скарыстацца імі можна праз QR-код,
размешчаны ў дапаможніках побач са спасылкай. Звяртаем
увагу на тое, што новыя вучэбныя дапаможнікі распрацаваны ў поўнай
адпаведнасці з абноўленымі вучэбнымі праграмамі і ўтрымліваюць вучэбны
матэрыял, дастатковы для якаснага засваення зместу адукацыі па вучэбных
прадметах. Спасылкі на іншыя кампаненты ВМК – гэта сродак дыферэнцыяцыі і
індывідуалізацыі адукацыйнага працэсу, які дазваляе ўлічыць пазнавальныя
магчымасці і інтарэсы вучняў з розным узроўнем адукацыйнай падрыхтоўкі і
матывацыі да вывучэння вучэбнага прадмета.
Для III класа дапрацаваны і перавыдадзены
вучэбныя дапаможнікі «Матэматыка» аўтарскіх калектываў Т.М. Чабатарэўскай,
В.У. Нікалаевай (Адукацыя і выхаванне», 2017) і Г.Л. Мураўёвай, М.А.Урбан
(НІА, 2017), «Музыка» аўтараў А.Р. Гуляевай,
М.Б. Гарбуновай, І.В. Яшчэмбскай-Калёса (Пачатковая школа, 2017).
Да 2017/2018 навучальнага года выдадзена прыкладнае каляндарна-тэматычнае планаванне для
I, II, III, IV класаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай і рускай мовамі
навучання і выхавання (Мінск: Нацыянальны інстытут адукацыі, Аверсэв, 2017). На
нацыянальным адукацыйным партале змешчана прыкладнае каляндарна-тэматычнае
планаванне па ўсіх вучэбных прадметах: www.adu.by / Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / www.adu.by / Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Вучэбныя прадметы. I–IV класы.
Поўная інфармацыя аб вучэбна-метадычным забеспячэнні ўсіх
вучэбных прадметаў у 2017/2018 навучальным годзе змешчана на нацыянальным
адукацыйным партале: www.adu.by / Адукацыйны працэс. 2017/2018 навучальны год / Вучэбныя прадметы. I–IV класы.
Звяртаем увагу на выкананне патрабаванняў вучэбных
праграм па беларускай і рускай мовах у частцы адпрацоўкі каліграфічнага пісьма
вучняў ІІ-ІV класаў.
Змест гэтай работы па магчымасці павінен
быць звязаны з матэрыялам вучэбных заняткаў.
Дамашнія заданні для вучняў II–IV класаў павінны задавацца з улікам магчымасці іх
выканання: у II класе – да 1,2 гадзіны, III–IV класах – 1,5 гадзіны.
На дом не задаюцца:
заданні вучням I класа на працягу ўсяго навучальнага года па ўсіх вучэбных
прадметах;
заданні, пазначаныя «зорачкай»;
заданні па вучэбным
прадмеце «Асновы бяспекі жыццядзейнасці».
Прыкладны аб’ём дамашніх
заданняў для вучняў II–IV класаў прадстаўлены ў
табліцы.
Табліца
Прыкладны аб’ём дамашніх заданняў для вучняў II–IV класаў
Вучэбны прадмет
|
II клас
|
III клас
|
IV клас
|
Матэматыка
|
Задача або
2 слупкі
прыкладаў
|
Задача або 3 слупкі прыкладаў
|
Задача і
2 выразы, або
2 задачы,
або
задача і
4 прыклады
|
Руская (беларуская) мова
|
15 – 17 слоў
(практыкаванне
для дамашняй работы можа ўключаць не
больш за адно дадатковае
граматычнае заданне)
|
25 – 28 слоў
(практыкаванне
для дамашняй работы можа ўключаць не больш за адно дадатковае граматычнае заданне)
|
35 – 37 слоў
(практыкаванне для дамашняй
работы можа ўключаць не
больш за адно дадатковае
граматычнае заданне)
|
Літаратурнае чытанне
|
не больш за 1–1,5 старонкі
|
не больш за 2–2,5 старонкі
|
не больш за 3–3,5 старонкі
|
Чалавек і свет
|
не больш за 1–1,5 старонкі
|
не больш за 2–2,5 старонкі
|
не больш за 3–3,5 старонкі
|
У 2017/2018 навучальным годзе безадзнакавае навучанне на
I ступені агульнай сярэдняй адукацыі ажыццяўляецца па тых жа вучэбных
прадметах, што і ў 2016/2017 навучальным годзе.
Мэта безадзнакавага навучання – стварэнне ўмоў для захавання псіхафізічнага здароўя вучняў, развіцця ў
іх унутранай матывацыі вучэння, станаўлення адэкватнай самаацэнкі, фарміравання
ўменняў самастойна ацэньваць вынікі сваёй дзейнасці.
У адпаведнасці з пунктам 4 артыкула 164 Кодэкса
Рэспублікі Беларусь аб адукацыі, пунктам 10 Правил проведения аттестации
учащихся при освоении содержания образовательных программ общего среднего
образования, зацверджаных пастановай Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь
ад 20.06.2011 № 38, бягучая і прамежкавая атэстацыя вучняў I і
II класаў па ўсіх вучэбных прадметах ажыццяўляецца на змястоўна-ацэначнай
аснове, якая прадугледжвае слоўную ацэнку вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў,
без выстаўлення адзнак (далей – безадзнакавае навучанне). Адмова ад выкарыстання адзнак у I і II класах
звязана з узроставымі асаблівасцямі вучняў: ва ўзросце 6-7 гадоў пераважае
знешняя матывацыя дзейнасці, вучань яшчэ не ўмее аб'ектыўна ацэньваць вынікі
сваёй работы, ажыццяўляць кантроль і самакантроль, ацэнку і самаацэнку.
У III і IV класах без выкарыстання адзнак арганізуецца
навучанне па вучэбных прадметах «Музыка», «Выяўленчае мастацтва», «Працоўнае
навучанне», «Фізічная культура і здароўе». Адмова ад выкарыстання адзнак у
працэсе навучання ў III і IV класах па вучэбных прадметах «Музыка», «Выяўленчае
мастацтва», «Фізічная культура і здароўе», «Працоўнае навучанне» абумоўлена
спецыфікай гэтых вучэбных прадметаў:
– мноствам разнастайных відаў дзейнасці на вучэбных занятках па вучэбных прадметах
«Музыка», «Выяўленчае мастацтва», «Фізічная культура і здароўе», «Працоўнае
навучанне»;
– перавагай
калектыўных відаў дзейнасці на вучэбных занятках па вучэбным прадмеце «Музыка»;
– істотнымі
адрозненнямі ва ўзроўні развіцця спецыяльных здольнасцяў вучняў;
– неабходнасцю
фарміравання ўнутранай матывацыі і развіцця творчых здольнасцяў вучняў.
Па астатніх вучэбных прадметах у III–IV класах вынікі
вучэбнай дзейнасці вучняў ацэньваюцца ў балах па 10-бальнай шкале ў
адпаведнасці з загадам Міністэрства адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 29.05.2009
№ 674 «Нормы оценки результатов учебной деятельности учащихся
общеобразовательных учреждений по учебным предметам» і загадам Міністэрства
адукацыі Рэспублікі Беларусь ад 29.09.2010 № 635 «О внесении изменений и
дополнений в приказ Министерства образования Республики Беларусь от 29 мая 2009
г. № 674».
Ва ўмовах безадзнакавага навучання прымяняюцца
разгорнутыя ацэначныя меркаванні, якія адлюстроўваюць ступень засваення ведаў і
ўменняў па вучэбных прадметах, а таксама індывідуальны ўзровень развіцця
вучняў.
Змястоўны кантроль і ацэнка прадугледжваюць выяўленне
індывідуальнай дынамікі засваення вучнем ведаў і ўменняў па вучэбных прадметах
і выключаюць параўнанне вучняў паміж сабой. Вынікі вучэбнай дзейнасці
разглядаюцца адносна асабістых паказчыкаў кожнага канкрэтнага вучня.
Індывідуальная дынаміка развіцця вучня і ступень засваення ім ведаў і ўменняў
вызначаюцца ў супастаўленні з яго ж вынікамі, атрыманымі ў папярэдні перыяд
навучання.
Пры безадзнакавым навучанні выкарыстоўваюцца такія сродкі
ацэньвання, якія дазваляюць зафіксаваць індывідуальнае развіццё кожнага вучня і
ў той жа час не прымушаюць настаўніка параўноўваць вучняў паміж сабой,
ранжыраваць па паспяховасці (забаронена выкарыстанне розных «экранаў
паспяховасці класа»).
Любую знешнюю адзнаку, атрыманую ад педагога, вучань
успрымае як заахвочванне або пакаранне, станоўчае ці адмоўнае стаўленне да яго. У сувязі з гэтым
недапушчальна ў якасці знакаў ацэнкі і самаацэнкі ўвядзенне эмацыйных атрыбутаў
– сонейка, смайлікаў, казачных герояў ці людзей, якія праяўляюць «радасць»,
«сум» або іншыя эмоцыі. Такія знакі перадаюць вучням велізарны эмацыянальны
зарад і не ўспрымаюцца імі гэтак жа нейтральна, як, напрыклад, знакі «+» і «-»,
якія паказваюць на адсутнасць або наяўнасць памылак у працы. Недапушчальнай таксама з’яўляецца замена
адзнак іншымі знешнімі атрыбутамі (зорачкамі, кветачкамі, сцяжкамі і інш.),
паколькі пры гэтым функцыю адзнакі бярэ на сябе гэты прадметны знак і стаўленне
вучня да яго ідэнтычна адносінам да адзнакі.
На працягу ўсяго перыяду безадзнакавага навучання
настаўнік мэтанакіравана працуе над фарміраваннем у вучняў навыкаў самаацэнкі сваёй вучэбнай
дзейнасці.
Для ажыццяўлення кантролю і ацэнкі вынікаў вучэбнай
дзейнасці кожнага вучня настаўнік вядзе сістэматычны ўлік засваення вучнямі тых
ведаў, уменняў і навыкаў, якія ўнесены ў асноўныя патрабаванні вучэбнай
праграмы па кожным вучэбным прадмеце. Форму
і спосабы фіксацыі вучэбных дасягненняў вучняў настаўнік вызначае самастойна.
У
адукацыйным працэсе павінны быць прадстаўлены як кантрольна-ацэначная дзейнасць
педагога, так і кантрольна-ацэначная дзейнасць вучняў у дачыненні адзін да
аднаго (узаемакантроль і ўзаемаацэнка) і самакантроль, самаацэнка вучняў.
Вынікі
кантрольна-ацэначнай дзейнасці могуць выражацца ў рознай форме: слоўнай
(кароткія і разгорнутыя ацэначныя меркаванні); графічнай (напрыклад, лінейкі
самаацэнкі і інш.); знакавай (знакі «+», «–» і інш.).
На кожным уроку педагог дае слоўную ацэнку вынікаў
вучэбнай дзейнасці вучняў, звяртаючыся да ўсяго класа або да асобных вучняў.
Прыклады славесных ацэначных меркаванняў педагога:
«Малайчына! Ты правільна рашыў задачу»; «Малайчына! Ты акуратна выканаў
работу»; «Твая работа вартая высокай ацэнкі»; «Сёння ты выканаў работу без
памылак. Працаваў цалкам самастойна. Малайчына!»; «Пахвальна! Ты сам выправіў
памылку ў сваёй рабоце і патлумачыў, як рашаў задачу», «Малайцы! Вы ўсе вельмі стараліся, выконваючы
гэта практыкаванне» і інш.
Для ўсведамлення вучнямі крытэрыяў ацэнкі педагог
выкарыстоўвае прыём «аналіз узору». Настаўнік дае разгорнутую змястоўную ацэнку розных
відаў дзейнасці, на аснове якой у ходзе калектыўнага абмеркавання вылучаюцца
патрабаванні, што прад’яўляюцца да таго ці іншага задання, фіксуюцца крытэрыі,
раскрываецца іх змест. Напрыклад, крытэрыі ацэнкі вуснага адказу – правільнасць
адказу, паўната, наяўнасць прыкладаў. Крытэрыі ацэнкі практычных дзеянняў –
правільнасць выканання кожнага дзеяння, захаванне патрэбнага парадку дзеянняў,
самастойнасць выканання. Крытэрыі ацэнкі пісьмовага практыкавання – адсутнасць
памылак, правільнасць выканання ўсіх заданняў, акуратнасць.
Першапачаткова настаўнік выкарыстоўвае ацэначныя
меркаванні, у якіх адлюстравана адпаведнасць вынікаў дзейнасці вучняў толькі па
якому-небудзь аднаму крытэрыю ацэнкі. У далейшым настаўнік аб'ядноўвае
ацэначныя меркаванні ў звязнае выказванне, абапіраючыся на структуру
тэксту-разважання (тэзіс – доказ – выснова).
Самая
распаўсюджаная графічная форма фіксацыі вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў –
лінейка самаацэнкі.
Для
ацэнкі выкананай працы з дапамогай лінейкі самаацэнкі настаўнік разам з вучнямі
вызначае паказчыкі, па якіх гэтая праца будзе ацэньвацца, напрыклад:
адпаведнасць узору, адсутнасць памылак і інш. Паказчыкаў не павінна быць шмат,
паколькі для кожнага з іх неабходная асобная лінейка. Пачынаць навучанне варта
з выкарыстання толькі аднаго паказчыка, выразна сфармуляванага і зразумелага
вучням.
Пасля
вызначэння паказчыка настаўнік прапануе самостойна праверыць сваю работу і
ацаніць атрыманы вынік з выкарыстаннем лінейкі самаацэнкі. Вучні ацэньваюць
работу і ставяць умоўны знак на лінейцы. Пры гэтым выконваецца нязменнае
патрабаванне: самаацэнка вучня апярэджвае ацэнку настаўніка.
Пасля
таго як вучні ажыццявілі самаацэнку, настаўнік правярае работу і ставіць свой
значок на лінейцы. Калі самаацэнка вучня і ацэнка педагога супадаюць, то значок
вучня абводзіцца ў кружок,
калі не супадае – настаўнік ставіць на лінейцы свой значок вышэй або ніжэй
значка вучня.
Такім
чынам, вучань разумее, чаму настаўнік менавіта так ацэньвае яго работу, сам
бачыць той узровень, які ім ужо дасягнуты.
Для фіксацыі вынікаў кантрольна-ацэначнай дзейнасці можна
выкарыстоўваць знакі «+», «–», «?».
Калі работа выканана правільна, без памылак, ставіцца
знак «+». Калі ў рабоце выяўлены памылкі, ставіцца знак «–».
Калі, ацэньваючы сваю работу, вучань не ведае, правільна яна выканана ці не,
сумняваецца, ёсць у рабоце памылкі ці не, ставіцца знак «?». Настаўнік па сваім
меркаванні можа пашырыць шкалу знакаў.
Па меркаванні педагога арганізуецца адкрытая дэманстрацыя
індывідуальных дасягненняў вучняў, якая прадугледжвае прад’яўленне назапашаных
на працягу года вынікаў вучэбнай работы. Найбольш значныя работы вучняў
адбіраюцца з дапамогай настаўніка.
Для ажыццяўлення пераемнасці ў кантрольна-ацэначнай
дзейнасці пры пераходзе да 10-бальнай сістэмы ацэнкі ў III класе неабходна
прадоўжыць работу па фарміраванні адэкватнай самаацэнкі вучняў, пазнаёміць
вучняў з крытэрыямі і паказчыкамі выстаўлення адзнак па ўсіх вучэбных
прадметах, суправаджаць выстаўленне адзнак у балах слоўным каментарыем
настаўніка.
Класны журнал у абавязковым парадку запаўняецца кожным
класным кіраўніком, настаўнікам у адпаведнасці з патрабаваннямі па вядзенні
гэтага віду дакумента.
У I-II класах па ўсіх вучэбных прадметах адзнакі і любыя
іншыя формы фіксацыі вынікаў ацэначнай дзейнасці ў класны журнал не
выстаўляюцца.
Рабочыя матэрыялы настаўніка для фіксацыі ступені
засваення вучнямі вучэбнага матэрыялу могуць быць прадстаўлены ў выглядзе
табліц, размешчаных на асобных лістах або ў спецыяльных журналах, сшытках.
Дапушчальна электронная форма фіксацыі вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў.
Педагог самастойна вызначае форму вядзення сваіх рабочых запісаў і выбар умоўных знакаў.
У рабочых матэрыялах можна выкарыстоўваць
розныя ўмоўныя знакі:
« »
– вучань добра ведае вучэбны матэрыял і можа прымяніць яго на практыцы.
Гэтым знакам адзначаецца толькі трывалае засваенне вучэбнага матэрыялу, цалкам
самастойная і беспамылковая работа вучня;
«+» –
ведае, умее, правільна выконвае, але зрэдку дапускае адзінкавыя памылкі;
«±» – ведае, але недастаткова ўпэўнена; выконвае заданні з
невялікай колькасцю памылак, г.зн. у большай меры матэрыял засвоены, але
патрабуецца невялікая дапамога;
«+» –
выконвае некаторыя заданні, але дапускае вялікую колькасць памылак;
«–» –
не валодае матэрыялам, пры выкананні заданняў практычна ва ўсіх выпадках робіць
памылкі і інш.
Прыклад вядзення рабочых запісаў у табліцы на
вучэбных занятках па навучанні грамаце:
Табліца.
Кантроль за фарміраваннем уменняў і навыкаў вучняў
на вучэбных занятках па навучанні грамаце
на вучэбных занятках па навучанні грамаце
Прозвішча, імя
вучня
|
Уменне вызначаць
колькасць
|
Уменне дзяліць
словы на склады
|
Уменне выдзяляць
націскны склад
|
І г.д. згодна з
вучэбнай праграмай
|
|
слоў у сказе
|
складоў у слове
|
||||
Іваноў С.
|
 + |
+
–
|
+
|
–
|
|
Пятроў А.
|
+
|
–
|
+
|
–
|
|
Калі вучань не можа сам правільна выканаць заданне, настаўнік не ставіць у
сваёй табліцы адпаведнага знака або ставіць знак «–», гэтым самым вызначае для
сябе неабходнасць індывідуальнай працы з гэтым вучнем над незасвоеным
матэрыялам. Пры гэтым ніякай адмоўнай слоўнай ацэнкі настаўнік не дае.
Ацэначныя меркаванні карэктуюцца па меры засваення вучнем матэрыялу па
пройдзенай тэме, таму табліцы, графікі, ацэначныя лісты лепш запаўняць простым
алоўкам.
У табліцах можна фіксаваць колькасць памылак і іх характар. У адпаведнасці
з зафіксаванымі ў табліцы дадзенымі настаўнік плануе і арганізуе
дыферэнцыраваную і індывідуальную працу на вучэбных, стымулюючых і
падтрымліваючых занятках.
Педагог можа дадаткова распрацоўваць індывідуальныя лісты вучэбных
дасягненняў вучняў.
У канцы навучальнага года настаўнік ажыццяўляе змястоўны аналіз вынікаў
вучэбнай дзейнасці, у якім адлюстроўвае:
вынікі кантрольных работ;
звесткі аб выкананні вучэбнай праграмы.
Форма змястоўнага аналізу вызначаецца метадычным аб’яднаннем настаўнікаў
пачатковых класаў.
На аснове аналізу робіцца выснова аб прычынах цяжкасцей вучняў у засваенні
вучэбнага матэрыялу, вызначаюцца шляхі, якія дазволяць ліквідаваць праблемы.
У рабочых сшытках выконваюцца ўсе віды навучальных работ.
На працягу першага года навучання заданні па навучанні
грамаце, матэматыцы выконваюцца ў сшытках на друкаванай аснове.
Усе пісьмовыя работы правяраюцца настаўнікам пасля
кожнага навучальнага занятку. Памылкі выпраўляюцца, адзнакі ў балах не
выстаўляюцца.
Кантрольныя работы ў I класе выконваюцца ў сшытках на
друкаванай аснове або на асобных лістах.
У II класе ў сшытках для кантрольных работ выконваюцца
ўсе віды кантрольных работ. Гэтыя сшыткі на працягу года захоўваюцца ва
ўстанове агульнай адукацыі і выдаюцца вучням для выканання кантрольных работ і
работ над памылкамі.
У
адпаведнасці з часткай другой пункта 1 Комплексу мер па ўдасканаленні сістэмы
падрыхтоўкі спартыўнага рэзерву, зацверджанага Міністэрствам спорту і турызму
30.09.2015, мэтазгодна забяспечыць правядзенне вучэбных заняткаў па вучэбным
прадмеце «Фізічная культура і здароўе» на I ступені агульнай сярэдняй адукацыі
настаўнікамі фізічнай культуры, якiя маюць адпаведную адукацыю па напрамках
спецыяльнасцей фізічнай культуры і спорту.
З мэтай патрыятычнага выхавання і станаўлення грамадзянскай пазіцыі вучняў
пры вывучэнні твораў грамадзянска-патрыятычнай тэматыкі неабходна
выкарыстоўваць дзяржаўную сімволіку: Дзяржаўны сцяг Рэспублікі Беларусь,
Дзяржаўны герб Рэспублікі Беларусь і Дзяржаўны гімн Рэспублікі Беларусь.
Метадычная работа з’яўляецца неад’емнай часткай бесперапыннай адукацыі педагагічных
работнікаў. Пры планаванні метадычнай работы з
настаўнікамі пачатковых класаў неабходна кіравацца патрабаваннямі нарматыўных
прававых актаў, улічваць тэндэнцыі развіцця пачатковай адукацыі ва ўстановах адукацыі
раёна (вобласці), вынікі маніторынгу якасці адукацыі, арыентавацца на інтарэсы
і запыты педагогаў, іх прафесійныя ўменні і навыкі, выяўленыя падчас
дыягностыкі.
На жнівеньскіх інструктыўна-метадычных
нарадах настаўнікаў рэкамендуецца разгледзець пытанні:
1. Навукова-метадычнае забеспячэнне адукацыйнага
працэсу на I ступені агульнай сярэдняй адукацыі ў 2017/2018 навучальным
годзе:
змяненні ў вучэбных праграмах па вучэбных прадметах у I–III класах;
новыя вучэбныя выданні для I–III класаў устаноў агульнай сярэдняй адукацыі, асаблівасці
работы з імі.
2. Особенности организации обучения грамоте по новому
учебно-методическому комплексу автора О.И. Тириновой.
3. Асаблівасці вывучэння беларускай (рускай) мовы і
літаратурнага чытання ў III класе ўстаноў агульнай сярэдняй адукацыі з рускай
(беларускай) мовай навучання і выхавання ў 2017/2018 навучальным годзе.
4.
Арганізацыя і змест работы метадычных аб’яднанняў настаўнікаў пачатковых класаў
у 2017/2018 навучальным годзе.
Для метадычнай
работы з настаўнікамі пачатковых класаў (на ўзроўні раёна і ўстановы адукацыі)
у 2017/2018 навучальным годзе прапануецца агульная метадычная тэма «Удасканаленне прадметна-метадычнай
падрыхтоўкі настаўнікаў пачатковых класаў».
На працягу навучальнага года рэкамендуецца правесці 4 тэматычныя пасяджэнні
метадычных аб’яднанняў настаўнікаў пачатковых класаў, арганізаваць работу школы
маладога настаўніка, школы ўдасканалення педагагічнага майстэрства, творчых
груп і іншых метадычных фарміраванняў.
Прапануецца
абмеркаваць з настаўнікамі пачатковых класаў наступныя пытанні:
актуалізацыя і
паглыбленне прадметных ведаў педагогаў (тэорыя літаратуры, фанетыка і
арфаграфія, велічыні, картаграфічныя веды і г.д.);
рэалізацыя на I ступені агульнай сярэдняй адукацыі сучасных падыходаў да
навучання: кампетэнтнаснага, сістэмна-дзейнаснага, культуралагічнага, асобасна
арыентаванага;
фарміраванне прадметных (матэматычных, моўных, прыродазнаўчых і інш.) паняццяў у вучняў пачатковых класаў;
удасканаленне ўменняў праектавання і канструявання адукацыйнага працэсу ў
адпаведнасці з сучаснымі патрабаваннямі, стварэння здароўезберагальнага
асяроддзя;
методыка падрыхтоўкі і правядзення вопытаў,
эксперыментаў, назіранняў, тэматычных экскурсій па вучэбным прадмеце «Чалавек і
свет»;
фарміраванне чытацкіх і інфармацыйных уменняў вучняў на ўроках на I ступені агульнай
сярэдняй адукацыі;
сістэма ацэнкі вынікаў вучэбнай дзейнасці вучняў пачатковых класаў і
методыка яе рэалізацыі на практыцы;
рэфлексія педагагічнай дзейнасці настаўнікаў пачатковых класаў: аналіз і
самааналіз урока.
Положение о классном руководителе
ГЛАВА 1.
ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ
1. Настоящее Положение разработано на основании
Инструктивно-методического письма МО РБ «Об организации работы классного
руководителя общеобразовательного
учреждения и высшего учебного заведения, осуществляющего обучение и воспитание
на III ступени общего среднего образования, куратора учебной группы учреждений,
обеспечивающих получение профессионально-технического и среднего специального
образования» от 07.12.2009 № 12-01/295 дс с учётом особенностей, специфики,
условий, опыта, традиций и перспектив развития Шерешевской СШ и утверждено
директором школы по согласованию с
профсоюзной организацией, действующей в школе.
2. Положение о
классном руководителе (далее – Положение) регулирует порядок организации,
основные направления работы классного руководителя 1-11классов, их права и
обязанности.
3. Классный руководитель назначается приказом директора по
школе на основании предложения заместителя руководителя, отвечающего за
организацию воспитательной (идеологической) работы в школе, из числа штатных
учителей на весь период обучения учащихся в школе.
4. В своей работе классный руководитель руководствуется
законодательством Республики Беларусь, уставом школы и настоящим Положением, а
также иными законодательными актами
Республики Беларусь.
5. Классный руководитель в своей работе взаимодействует с
директором школы, заместителями директора школы, педагогическими работниками,
медицинскими работниками, руководителями первичных общественных объединений,
ученическим самоуправлением, другими заинтересованными и законными
представителями обучающихся, а также с представителями государственных
структур, подразделений, организаций, базовых предприятий и др. с целью координации работы по формированию
личности обучающихся своего класса.
6. Основными требованиями к работе классного руководителя
являются профессиональная компетентность, личностная готовность к осуществлению
идеологической и воспитательной работы, гражданственность, высокая нравственная
и политическая культура, ответственность и коммуникабельность.
7. Основными принципами работы классного руководителя
являются личностно-ориентированный (индивидуальный) подход в воспитании,
уважение личности обучающегося, приоритет прав и законных интересов
обучающихся, педагогическая поддержка в социальном развитии, содействие саморазвитию
и самореализации обучающихся, формированию их гражданской позиции, здорового
образа жизни, развитие ученического самоуправления, доброжелательность в
отношениях с обучающимися и их законными представителями, обеспечение
гуманистического характера воспитания.
8. Работа классного руководителя подчинена общим целям
обучения, воспитания и развития личности обучающихся, коллектива класса.
9. Воспитательная работа с обучающимися осуществляется
классным руководителем в соответствии с Концепцией непрерывного воспитания
детей и учащейся молодежи в Республике Беларусь, утвержденной постановлением
Министерства образования Республики Беларусь от 14 декабря2006 г. № 125
(Национальный реестр правовых актов Республики Беларусь,2007 г., № 29, 8/15613), Программой непрерывного
воспитания детей и учащейся молодежи в Республике Беларусь на 2006-2010 гг.,
утвержденной постановлением Министерства образования Республики Беларусь от 28
декабря2006 г. № 132 (Национальный реестр правовых актов Республики
Беларусь,2007 г., № 68, 8/15912).
10. Организационно-воспитательная работа в школе
осуществляется за пределами времени, отводимого на проведение учебных занятий,
в том числе в шестой школьный день, в соответствии с планами идеологической и
воспитательной работы (класса, школы) и включает следующие виды работ: классное
руководство, индивидуальная и групповая работа с учащимися, идеологическая,
культурно-досугавая, физкультурно-оздоровительная, спортивно-массовая работа,
пропаганда и формирование здорового образа жизни, организация общественно
полезной деятельности, трудовое воспитание и профориентация, профилактика
противоправного поведения учащихся, социально-педагогическая работа с учащимися
и их родителями.
ГЛАВА 2
ОБЯЗАННОСТИ И ПРАВА
КЛАССНОГО РУКОВОДИТЕЛЯ
11. Классный руководитель обязан:
11.1. всесторонне изучать индивидуально-личностные
особенности каждого обучающегося, коллектива класса в целом, особенности
семейного воспитания обучающихся, проводить мониторинг оценки качества
воспитания, выявлять обучающихся, находящихся в социально опасном положении;
11.2. формировать в классе или учебной группе систему
идеологической и воспитательной работы с учетом индивидуальных и возрастных
особенностей, склонностей, интересов, потребностей и ценностных ориентаций
обучающихся, специфики учреждения образования и социокультурной среды;
11.3. проводить еженедельно информационные часы с целью
своевременного ознакомления обучающихся с общественно-политической и культурной
жизнью страны по тематике, утвержденной заместителем руководителя, отвечающего
за организацию идеологической и воспитательной работы;
11.4. проводить еженедельно классный час по запланированной
тематике, а также не реже одного раза в месяц по вопросам состояния дисциплины,
результатах учебной деятельности обучающихся, посещаемости ими учебных занятий,
участия в общественно полезном труде, культурной и общественной жизни класса и
школы в целом;
11.5. способствовать созданию условий для успешной
учебно-познавательной деятельности обучающихся, укрепления дисциплины, развития
умений и навыков самостоятельной учебной работы, адаптации в школе;
11.6. способствовать созданию в пределах класса, школы
здоровьесберегающего пространства, сохранению и укреплению физического и
психического здоровья обучающихся;
11.7. проводить работу по профилактике семейного
неблагополучия и социального сиротства, поддержке несовершеннолетних,
находящихся в социально опасном положении, правовому просвещению обучающихся,
профилактике противоправного поведения;
11.8. оказывать педагогическую поддержку органам
ученического самоуправления, первичным организациям общественных объединений
«Белорусская республиканская пионерская организация», «Белорусский
республиканский союз молодежи», «Октябрята» и другим детским и молодежным
общественным объединениям, деятельность которых не противоречит
законодательству Республики Беларусь;
11.9. развивать школьные традиции, содействовать обеспечению
соблюдения правил внутреннего распорядка школы, защиты прав и законных
интересов обучающихся;
11.10. содействовать вторичной занятости обучающихся, их
творческой, культурно-массовой и физкультурно-оздоровительной деятельности,
участию в работе кружков, клубов, секций, деятельности органов ученического
самоуправления;
11.11. осуществлять организацию воспитательного процесса в
классе на основе планирования идеологической и воспитательной работы,
общественно полезного труда, отдыха и оздоровления обучающихся во внеурочное
время и каникулярный период;
11.12. содействовать организации питания и медицинского
обслуживания обучающихся в соответствии с установленными требованиями;
11.13. соблюдать установленные требования по охране труда и
созданию безопасных условий для здоровья и жизни обучающихся;
11.14. повышать квалификацию и постоянно совершенствовать
свое профессиональное мастерство.
12. Классный руководитель имеет право:
12.1. выбирать педагогически обоснованные формы, методы,
пути и средства воспитательной деятельности в классе с учетом индивидуальных и
возрастных особенностей, интересов, склонностей и ценностных ориентаций
обучающихся;
12.2. вести педагогические наблюдения за обучающимися (в том
числе и во время учебных занятий, экзаменов и иных мероприятий, проводимых в
школе), изучать их семейное окружение, используя полученные при этом сведения
исключительно в воспитательных целях;
12.3. вносить на рассмотрение директора школы, Совета школы,
педагогического совета и методического объединения классных руководителей
предложения по совершенствованию образовательного процесса;
12.4. участвовать совместно с педагогическими работниками в
изучении качества воспитания обучающихся в классе и в школе в целом;
12.5. вносить предложения по поощрению обучающихся и их
законных представителей, а также предложения по привлечению обучающихся к
дисциплинарной ответственности за нарушение устава и правил внутреннего
распорядка школы;
12.6. рекомендовать кандидатуры обучающихся в органы
ученического самоуправления;
12.7. участвовать в обсуждении вопросов и принятии решений,
касающихся жизни и деятельности обучающихся класса;
12.8. получать со стороны руководителя, его заместителей,
школьных структурных подразделений организационную, методическую, техническую
помощь по проблемам воспитания; участвовать в семинарах, конференциях и иных
мероприятиях по вопросам идеологической, воспитательной работы и
государственной молодежной политики;
12.9. участвовать в проведении конкурсов педагогических
работников учреждений образования, имеющих высокие достижения в воспитательной
работе.
ГЛАВА 3.
ОРГАНИЗАЦИЯ РАБОТЫ
КЛАССНОГО РУКОВОДИТЕЛЯ
13. Заместитель руководителя, отвечающий за организацию
воспитательной (идеологической) работы в школе, непосредственно координирует и
направляет деятельность классных руководителей, оказывает им организационную и
методическую помощь, а также осуществляет контроль за качественной организацией
воспитательного процесса в классе.
14. Классный руководитель планирует воспитательную работу с
обучающимися с учетом специфики и особенностей класса на основе плана
идеологической и воспитательной работы школы на учебный год. Планирование
включает в себя разработку планов идеологической и воспитательной работы класса
на учебный год, четверть.
15. Классный руководитель, исходя из задач деятельности
класса, может разрабатывать комплексно-целевые программы, проекты, планы
(ежемесячные, еженедельные) по различным направлениям воспитания обучающихся,
другую планирующую документацию.
16. Содержание работы классного руководителя отражается в
Дневнике классного руководителя, в результатах их педагогических исследований,
методических материалах, иных формах отчётности.
17. Фактическое выполнение организационно-воспитательной
работы отражается учителем в классном журнале.
18. Классный руководитель участвует в работе методического
объединения классных руководителей школы, которое создается на правах
предметной (цикловой) комиссии с целью оказания методической и практической
помощи в организации и проведении воспитательной работы, повышения
квалификации, обобщения и распространения лучшего опыта работы классных
руководителей.
ПОСТАНОВЛЕНИЕ
МИНИСТЕРСТВА ЗДРАВООХРАНЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ
27 декабря 2012 г.
N 206
ОБ УТВЕРЖДЕНИИ
САНИТАРНЫХ НОРМ И ПРАВИЛ "ТРЕБОВАНИЯ ДЛЯ УЧРЕЖДЕНИЙ ОБЩЕГО СРЕДНЕГО
ОБРАЗОВАНИЯ" И ПРИЗНАНИИ УТРАТИВШИМИ СИЛУ НЕКОТОРЫХ ПОСТАНОВЛЕНИЙ
МИНИСТЕРСТВА ЗДРАВООХРАНЕНИЯ РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ И ИХ ОТДЕЛЬНЫХ СТРУКТУРНЫХ
ЭЛЕМЕНТОВ
(в ред.
постановлений Минздрава от 29.07.2014 N 63,
от 25.11.2014 N 78)
На основании статьи 13 Закона Республики Беларусь от 7 января 2012 года "О
санитарно-эпидемиологическом благополучии населения", абзаца второго
подпункта 8.32 пункта 8 Положения о
Министерстве здравоохранения Республики Беларусь, утвержденного постановлением
Совета Министров Республики Беларусь от 28 октября 2011 г. N 1446 "О
некоторых вопросах Министерства здравоохранения и мерах по реализации Указа
Президента Республики Беларусь от 11 августа 2011 г. N 360", Министерство
здравоохранения Республики Беларусь ПОСТАНОВЛЯЕТ:
1. Утвердить
прилагаемые Санитарные нормы и правила "Требования для учреждений общего среднего образования".
2. Признать
утратившими силу:
постановление Министерства здравоохранения Республики Беларусь от 24 ноября 2009 г.
N 131 "Об утверждении Санитарных норм, правил и гигиенических нормативов
"Гигиенические требования к организации обучения детей 6-летнего
возраста" и признании утратившими силу Санитарных правил и норм N 12-79-98
"Санитарные правила и нормы организации обучения детей шестилетнего
возраста";
постановление Министерства здравоохранения Республики Беларусь от 15 июля 2010 г. N
94 "Об утверждении Санитарных норм, правил и гигиенических нормативов
"Гигиенические требования к устройству, содержанию и организации
образовательного процесса в учреждениях общего среднего образования" и о
признании утратившими силу некоторых технических нормативных правовых актов,
отдельного структурного элемента технического нормативного акта";
подпункт 1.3
пункта 1 постановления Министерства
здравоохранения Республики Беларусь от 27 сентября 2010 г. N 129 "О
внесении дополнений и изменения в некоторые санитарные нормы, правила и
гигиенические нормативы";
постановление Министерства здравоохранения Республики Беларусь от 30 июня 2011 г. N
60 "О внесении изменений и дополнения в постановление Министерства
здравоохранения Республики Беларусь от 24 ноября 2009 г. N 131";
постановление Министерства здравоохранения Республики Беларусь от 30 июня 2011 г. N
63 "О внесении изменений и дополнений в постановление Министерства
здравоохранения Республики Беларусь от 15 июля 2010 г. N 94";
подпункт 1.15
пункта 1 постановления Министерства
здравоохранения Республики Беларусь от 3 ноября 2011 г. N 111 "О внесении
дополнений и изменения в некоторые санитарные нормы, правила и гигиенические
нормативы".
3. Настоящее
постановление вступает в силу через пятнадцать рабочих дней после его
подписания.
Министр
|
В.И.Жарко
|
Постановление
Министерства здравоохранения
Республики Беларусь
27.12.2012 N 206
(в ред.
постановлений Минздрава от 29.07.2014 N 63,
от 25.11.2014 N 78)
ОБЩИЕ ПОЛОЖЕНИЯ
1. Настоящие
Санитарные нормы и правила устанавливают санитарно-эпидемиологические требования
(далее - требования) к земельному участку и территории, планировке,
санитарно-техническому благоустройству, оборудованию, освещению и содержанию
помещений, организации образовательного процесса, гигиенического обучения и
воспитания, питания учащихся в следующих видах учреждений общего среднего
образования (далее, если иное не установлено настоящими Санитарными нормами и
правилами, - учреждения образования):
начальная школа;
базовая школа;
средняя школа;
вечерняя школа;
гимназия;
гимназия-интернат;
лицей;
специализированный
лицей;
кадетское училище;
суворовское
училище;
санаторная
школа-интернат;
учебно-педагогический
комплекс (ясли-сад - начальная школа, ясли-сад - базовая школа, ясли-сад -
средняя школа, детский сад - начальная школа, детский сад - базовая школа,
детский сад - средняя школа, базовая школа - колледж искусств, средняя школа -
колледж искусств, гимназия - колледж искусств, средняя школа - училище
олимпийского резерва);
межшкольный
учебно-производственный комбинат трудового обучения и профессиональной
ориентации;
межшкольный центр
допризывной подготовки.
2. Требования к
условиям и организации образовательного процесса, установленные в настоящих
Санитарных нормах и правилах для учреждений образования, распространяются также
на:
2.1. школы-интернаты
для детей-сирот и детей, оставшихся без попечения родителей;
2.2. иные
учреждения образования и организации, в которых реализуются образовательные
программы общего среднего образования:
специальные
учебно-воспитательные учреждения;
специальные
лечебно-воспитательные учреждения;
учреждения высшего
образования;
санаторно-курортные
организации (санаторно-курортные организации для детей и детей с родителями,
детские реабилитационно-оздоровительные центры);
оздоровительные
организации (образовательно-оздоровительные центры, оздоровительные центры
(комплексы) для детей);
организации
здравоохранения (стационары).
3. Требования
настоящих Санитарных норм и правил обязательны для соблюдения государственными
органами, иными организациями, деятельность которых связана с проектированием,
строительством, реконструкцией, деятельностью учреждений образования.
4. При приеме
ребенка в 1-й класс, а также в иные классы при поступлении в учреждение
образования представляется медицинская справка о состоянии здоровья, выданная организацией здравоохранения в порядке, установленном законодательством Республики Беларусь.
5. Работники
учреждений образования должны проходить обязательные медицинские осмотры в порядке, определенном законодательством Республики Беларусь.
6. Работники
учреждений образования в соответствии с законодательством Республики Беларусь
должны проходить гигиеническое обучение и воспитание перед допуском к работе и
в дальнейшем с периодичностью:
один раз в год -
работники объектов общественного питания (далее - пищеблок);
один раз в два года
- уборщики помещений всех структурных подразделений учреждения образования,
работники плавательных бассейнов (уборщики помещений, подготовители бассейнов,
операторы хлораторных установок, медицинские сестры), кастелянши, рабочие по
стирке и ремонту спецодежды, заведующие хозяйством;
один раз в три года
- работники водопроводных сооружений и канализационного хозяйства
(слесари-сантехники).
(п. 6 в ред. постановления Минздрава от 29.07.2014 N 63)
7. Предоставление
земельного участка под строительство учреждений образования, ввод в
эксплуатацию зданий (отдельных помещений), увеличение проектной мощности
учреждений образования или изменение их целевого назначения подлежат согласованию
с органами и учреждениями, осуществляющими госсаннадзор, в порядке,
установленном актами законодательства Республики Беларусь.
Проектная
документация на реконструкцию, модернизацию, капитальный ремонт, при которых
осуществляется расширение или увеличение мощности, а также услуги, связанные с
питанием, организацией образовательного процесса, проживанием учащихся, которые
могут представлять потенциальную опасность для здоровья учащихся, подлежат
государственной санитарно-гигиенической экспертизе в порядке и случаях, установленных законодательством Республики Беларусь.
8. В настоящих
Санитарных нормах и правилах применяются термины и определения согласно Кодексу об образовании Республики Беларусь, Закону Республики Беларусь от 7 января 2012 года "О
санитарно-эпидемиологическом благополучии населения" и другим актам
законодательства.
9. Руководитель
учреждения образования должен информировать органы и учреждения, осуществляющие
госсаннадзор, и иные уполномоченные органы о ситуациях в здании и на территории
учреждения образования, создающих угрозу санитарно-эпидемиологическому
благополучию.
10. Медицинское
обслуживание учащихся учреждений образования (далее - учащийся) осуществляется
медицинскими работниками территориальных организаций здравоохранения (далее -
медицинский работник) в порядке, установленном законодательством Республики
Беларусь.
11. Госсаннадзор за
соблюдением требований настоящих Санитарных норм и правил осуществляется в
порядке, установленном законодательством Республики Беларусь.
12. Руководитель
учреждения образования обязан обеспечить разработку и выполнение комплекса мер
по реализации запрета курения (потребления) табачных изделий на территории и в
помещениях учреждения образования в порядке, определенном законодательством
Республики Беларусь.
13. За несоблюдение
требований настоящих Санитарных норм и правил виновные лица несут
ответственность в соответствии с законодательными актами Республики Беларусь.
ТРЕБОВАНИЯ К
ЗЕМЕЛЬНОМУ УЧАСТКУ И ТЕРРИТОРИИ УЧРЕЖДЕНИЯ ОБРАЗОВАНИЯ
14. Земельный
участок для учреждения образования должен выделяться в соответствии с
требованиями:
настоящих
Санитарных норм и правил;
санитарных норм и
правил, устанавливающих требования к обеспечению инсоляцией жилых и
общественных зданий и территорий жилой застройки;
других строительных
норм проектирования.
Земельный участок,
на котором расположено учреждение образования, должен быть удален от транспортных
магистралей, промышленных, коммунальных и других предприятий, которые могут
служить источниками шума и загрязнения воздуха, должен иметь ровную поверхность
с уклонами, обеспечивающими отвод поверхностных вод, и хорошо проветриваться.
Уровень стояния
грунтовых вод земельного участка должен быть не менее 0,7 м ниже отметки
спланированной поверхности территории.
Не допускается
размещение учреждения образования на территориях санитарно-защитных зон.
15. Через
территорию учреждения образования не должны проходить инженерные коммуникации
(водоснабжения, водоотведения, теплоснабжения, электроснабжения), не
предназначенные для санитарно-технического благоустройства и электроснабжения
учреждения образования.
Расположение на
территории учреждения образования зданий и сооружений, функционально не
связанных с образовательным процессом, не допускается.
16. Площадь
озеленения территории учреждения образования должна составлять 40 - 50%.
Площадь озеленения включает учебно-опытные участки (хозяйства), защитные зеленые
полосы, газоны, зоны отдыха.
При размещении
участка в непосредственной близости от лесных и садовых массивов площадь
озеленения территории учреждения образования может быть сокращена на 10%.
Посадка колючих
кустарников, деревьев и кустарников с ядовитыми плодами на территории
учреждения образования запрещается.
17. Посадка
деревьев на территории учреждения образования должна производиться на
расстоянии не менее 10 м, кустарников - 5 м от зданий учреждений образования.
На территориях
учреждений образования, размещенных на территориях радиоактивного загрязнения,
со стороны господствующих ветров и возможных источников загрязнения воздушных
потоков предусматриваются ветро- и пылезащитные полосы древесных и
кустарниковых насаждений шириной не менее 10 м.
18. С учетом
особенностей организации образовательного процесса на территории учреждения
образования выделяются функциональные зоны:
физкультурно-спортивная;
отдыха;
хозяйственная.
Функциональные зоны
должны иметь удобную связь со зданием учреждения образования и между собой.
Состав
функциональных зон, их площади должны предусматриваться в соответствии со
строительными нормами проектирования с учетом количества учащихся и задания на
проектирование.
На территории
учреждения образования могут предусматриваться учебно-опытный участок
(хозяйство), площадка, необходимая для организации образовательного процесса по
учебному предмету "География", площадка для изучения правил дорожного
движения.
19.
Физкультурно-спортивная зона размещается, как правило, со стороны спортивного
зала.
Размещение
физкультурно-спортивной зоны со стороны окон учебных помещений не допускается.
Физкультурно-спортивная
зона должна быть ограждена полосой зеленых насаждений или другим видом
ограждения.
20. В зоне отдыха
выделяются:
площадка для подвижных
игр учащихся 1 - 4-х классов, исходя из возможности одновременного
использования площадки всеми учащимися данной возрастной группы;
игровая площадка
для учащихся 1-х классов. Примерный перечень оборудования игровой площадки для
1-х классов в учреждениях образования приведен в приложении 1 к настоящим Санитарным нормам и правилам;
площадки для отдыха
учащихся 5 - 9-х классов, в том числе площадка для подвижных игр, исходя из 50%
охвата учащихся данной возрастной группы, и площадка для отдыха остальной части
учащихся.
Площадки для
подвижных игр, игровые площадки, площадки для отдыха учащихся засеваются
невысокой, трудно вытаптываемой травой (смесь клевера, тимофеевки, райграса,
лугового мятлика, подорожника).
Зоны отдыха в санаторных
школах-интернатах должны иметь удобную связь со зданием, предназначенным для
проживания учащихся.
21.
Физкультурно-спортивные площадки и физкультурно-спортивные сооружения на
территории учреждения образования оборудуются в соответствии с техническими
нормативными правовыми актами, устанавливающими требования для проектирования
спортивных и физкультурно-оздоровительных зданий и сооружений.
22. Хозяйственная
зона учреждения образования должна располагаться со стороны входа в помещения
пищеблока и иметь отдельный въезд с улицы.
В хозяйственной
зоне учреждения образования должны размещаться мусоросборники (окрашенные
металлические или пластмассовые) с плотно закрывающимися крышками.
Мусоросборники устанавливаются на водонепроницаемой огражденной с трех сторон
площадке на расстоянии не менее 20 м от окон здания учреждения образования и
входа в пищеблок.
В хозяйственной
зоне учреждения образования могут размещаться гараж, сарай, навесы для
инвентаря и оборудования, овощехранилище (в сельских населенных пунктах), при
отсутствии централизованного отопления - котельная.
23. Подходы к
зданию учреждения образования на расстоянии не менее чем за 100 м, въезды и
входы на территорию учреждения образования, проезды, дорожки, в том числе к
хозяйственным зданиям, дворовым уборным, должны иметь твердое покрытие или
покрытие с использованием щебня.
24. В вечернее
время территория учреждения образования (на поверхности земли) должна быть
освещена исходя из нормы освещенности не менее 20 люкс (далее - лк), а площадок
физкультурно-спортивных, для подвижных игр - не менее 40 лк.
25. Участок
учреждения образования, размещенного на территории радиоактивного загрязнения,
должен быть оборудован поливочными системами с отведением воды в ливневую
канализацию.
ТРЕБОВАНИЯ К ЗДАНИЮ
И ПОМЕЩЕНИЯМ УЧРЕЖДЕНИЯ ОБРАЗОВАНИЯ
26. Здания
учреждений образования могут проектироваться для учащихся 1 - 4-х классов, для
учащихся 1 - 11-х (12-х) классов (либо 5 - 9-х, 10 - 11-х (12-х) классов).
Проектная
вместимость учреждений образования должна предусматривать организацию
образовательного процесса учащихся в одну смену.
При проектировании
и строительстве учреждений образования следует учитывать, что оптимальным
является пешеходная доступность учреждений образования:
в городах - не
более 0,5 км;
в сельских
населенных пунктах - 2 - 3 км.
При организации в
соответствии с законодательством Республики Беларусь транспортного обслуживания
учащихся, проживающих в сельских населенных пунктах, место сбора учащихся
должно быть оборудовано навесом, огражденным с трех сторон.
27. Все требования
по устройству и оборудованию вновь строящихся и реконструируемых учреждений
образования должны соответствовать требованиям:
настоящих
Санитарных норм и правил;
технического
кодекса установившейся практики ТКП 45-3.01-116-2008 (02250) "Градостроительство. Населенные пункты.
Нормы планировки и застройки", утвержденного приказом Министерства
архитектуры и строительства Республики Беларусь от 28 ноября 2008 г. N 439
"Об утверждении и введении в действие технических нормативных правовых
актов в строительстве" (далее - ТКП 45-3.01-116-2008);
технического
кодекса установившейся практики, содержащего требования к составу и площадям
помещений учреждений общего среднего образования;
Строительных норм и
правил СНиП 2.08.02-89 "Общественные здания и сооружения",
утвержденных и введенных в действие постановлением Государственного
строительного комитета СССР от 16 мая 1989 г. (далее - СНиП 2.08.02-89
(02250));
других строительных
норм проектирования.
28. Учреждения
образования размещаются в 1 - 4-этажных зданиях.
Учебные помещения
для учащихся первого класса допускается размещать не выше второго этажа, 2 -
4-го классов - не выше 3-го этажа.
Высота наземных
этажей зданий учреждений образования от пола до потолка должна быть не менее 3
м.
Размещать учебные
помещения и помещения медицинского назначения в подвальных и цокольных этажах
здания учреждения образования не допускается.
29. Планировочное
размещение здания учреждения образования на земельном участке должно
обеспечивать благоприятные условия освещения и инсоляции помещений.
Ориентация окон
помещений по сторонам горизонта в учреждениях образования должна производиться
в соответствии с приложением 2 к настоящим Санитарным нормам и правилам.
Оптимальная
ориентация горячего цеха кухни - север.
30. При
строительстве, реконструкции зданий учреждений образования должны быть предусмотрены
специальные устройства (пандусы, разноуровневые перила, специально
оборудованные санитарные узлы, достаточные по ширине входы в учебные и другие
помещения) для учащихся, имеющих ограниченные возможности в передвижении.
31. При входах в
здания учреждения образования должны предусматриваться двойные тамбуры с
теплозащитой.
32. При
проектировании зданий учебно-педагогических комплексов (ясли-сад - начальная
школа, ясли-сад - базовая школа, ясли-сад - средняя школа, детский сад -
начальная школа, детский сад - базовая школа, детский сад - средняя школа)
должна быть обеспечена функционально-планировочная связь между зданиями
(блоками в здании) учебных и групповых помещений с помещениями общего
назначения.
Планировочное
решение учебного здания учреждения образования должно обеспечивать наличие для
каждого класса собственного учебного помещения, отдельных учебных кабинетов и
лабораторий, помещений общего назначения.
Помещения
учреждения образования должны объединяться в отдельные группы помещений по
назначению:
учебные - для 1-го
класса;
учебные - для 2 -
4-го классов;
учебные - для 5 -
11-го (12-го) классов;
производственные
мастерские и кабинеты обслуживающего труда;
физкультурно-спортивного
назначения (физкультурно-оздоровительный блок);
дополнительного образования;
пищеблока;
библиотеки;
актового зала;
административно-хозяйственные;
медицинского
назначения;
спальные;
спальни-игровые.
В соответствии с
заданием на проектирование могут предусматриваться помещения для снятия
утомления учащихся и педагогических работников (помещение психологической
разгрузки, помещения физкультурно-оздоровительного назначения и другие).
Взаимное
расположение отдельных групп помещений учреждения образования должно
обеспечивать функциональную связь их между собой и соответствующими зонами
территории.
33. В
учреждении образования основные помещения 1-х классов объединяют в отдельную,
непроходную учебную секцию (блок) не более чем на 2 - 3 класса,
предусматривающую следующие помещения:
учебные помещения
из расчета не менее 2,0 кв.м на одного учащегося;
комнаты отдыха
(спальни-игровые) из расчета не менее 2,0 кв.м на одного учащегося;
раздевальную-гардеробную;
помещения
санитарных узлов (раздельные для мальчиков и девочек);
рекреацию из
расчета не менее 1,0 кв.м на одного учащегося;
отдельно выделенные
места в обеденном зале.
В учреждении
образования, размещенном в сельском населенном пункте, при наполняемости 1-го
класса не более 10 учащихся учебное помещение и комната отдыха
(спальня-игровая) могут быть совмещены.
34. Возможно размещение
учащихся 1-го класса на базе групповой учреждения дошкольного образования, при
этом должны предусматриваться следующие помещения:
приемная,
раздевальная из расчета 0,8 кв.м на одного учащегося;
учебное помещение с
зоной отдыха (на базе групповой с зоной отдыха) из расчета 4,5 кв.м на одного
учащегося;
помещение
санитарного узла из расчета 0,9 кв.м на одного учащегося;
буфетная
(помещение) - не менее 4 кв.м.
35. Учебные
помещения в учреждениях образования должны быть удалены от помещений,
являющихся источниками шума и запахов (мастерских, спортивных и актовых залов,
пищеблока).
При каждом учебном
кабинете, лаборатории или группе из 2 - 3 учебных кабинетов, лабораторий
оборудуется помещение лаборантской.
Площадь учебных
помещений должна обеспечить выделение рабочих зон учащихся (размещение
ученической мебели) и педагогического работника, пространство для размещения
наглядных пособий и технических средств обучения, зону для двигательной
активности учащихся. Площадь учебных помещений должна быть не менее 2 кв.м на
одного учащегося, а при строительстве и реконструкции учреждений образования -
не менее 2,2 кв.м на одного учащегося в соответствии с техническим кодексом
установившей практики, устанавливающим требования к составу и площадям
помещений учреждений общего среднего образования.
(часть третья п. 35 в ред. постановления Минздрава от 29.07.2014 N 63)
36. В базовых школах
- колледжах искусств, средних школах - колледжах искусств, гимназиях -
колледжах искусств для организации занятий по учебным предметам, содержание
которых направлено на развитие способностей учащихся в области отдельных видов
искусств, а также факультативных занятий музыкальной, художественной,
хореографической, театральной направленностей в иных видах учреждений
образования необходимо предусматривать выделение специально оборудованных
помещений для проведения соответствующих учебных занятий (занятий).
Площади и
устройство указанных помещений должны соответствовать санитарным нормам и
правилам, устанавливающим требования для учреждений дополнительного образования
детей и молодежи, специализированных учебно-спортивных учреждений.
37. При
проектировании, строительстве и реконструкции гимназий, лицеев,
специализированных лицеев, гимназий-интернатов, суворовских училищ
предусматривается оборудование лекционной аудитории, размеры которой
предусматриваются по вместимости в ней не более чем 3 классов и из расчета не
менее 1 кв.м площади на одного учащегося.
38. Помещения
санитарных узлов, оборудованных в секции (блоке или здании) учебных помещений,
предусматриваются на каждом этаже раздельными для девочек и мальчиков.
Помещения
санитарных узлов не должны располагаться напротив входа в учебное помещение.
Количество
санитарных приборов определяется из расчета:
1 унитаз на 20
девочек, 1 умывальник на 50 девочек;
1 унитаз и 1
умывальник на 30 мальчиков, 1-лотковый писсуар на 60 мальчиков.
Для девочек 5 -
11-х (12-х) классов должны быть оборудованы комнаты личной гигиены из расчета
одна комната на 70 девочек.
Для работников
учреждения образования предусматриваются отдельные санитарные узлы.
39. Кроме
спортивного зала (спортивных залов) в учреждении образования в соответствии с
заданием на проектирование могут предусматриваться плавательный бассейн,
тренажерный зал.
Устройство
спортивных залов и других спортивных сооружений должно соответствовать
требованиям:
настоящих
Санитарных норм и правил;
санитарных норм и
правил, устанавливающих требования к спортивным и физкультурно-оздоровительным
зданиям и сооружениям;
санитарных норм и правил, устанавливающих требования к плавательным бассейнам и
аквапаркам;
технического
кодекса установившейся практики, содержащего требования к составу и площадям
помещений учреждений общего среднего образования;
других строительных
норм проектирования.
40. При спортивных
залах учреждений образования должно предусматриваться не менее двух
раздевальных (для мальчиков и девочек), оборудованных душевыми и санитарными
узлами с умывальниками.
При проектировании,
строительстве, реконструкции учреждений образования количество душевых сеток в
душевых при спортивных залах должно предусматриваться из расчета 5 - 6 на 20
мест в раздевальной.
41. В санаторных
школах-интернатах и общежитиях учреждений образования должны соблюдаться
следующие требования:
41.1. учебные и
спальные помещения для учащихся 1 - 4-х классов и 5 - 11-х классов размещаются
в отдельных блоках (секциях);
41.2. спальные
блоки (секции) должны быть раздельными для мальчиков и девочек;
41.3. блок (секция)
спальных помещений должен включать кроме спален санитарные узлы, помещение для
чистки одежды и обуви, постирочную, сушилку для одежды и обуви, гладильную,
помещение (холл) для отдыха;
41.4. санитарные
узлы выделяются раздельные для мальчиков и девочек на каждые 20 мест и
включают: туалеты с двумя унитазами и писсуаром для мальчиков, с двумя
унитазами для девочек; комнату личной гигиены девочек, оборудованную
умывальником и биде; умывальные, в каждой из которых по три умывальника и по
две ножные ванны; 2 - 3 душевые кабины (по одному рожку) с раздевальными;
41.5. одно спальное
помещение должно предусматриваться не более чем на 5 учащихся 1 - 4-х классов и
не более чем на 4 учащихся 5 - 11-х классов. Площадь спального помещения должна
быть из расчета не менее 4 кв.м на одного проживающего учащегося;
41.6. учебные
помещения для 1 - 4-х классов можно размещать в одном блоке со спальными (далее
- учебно-жилой блок);
41.7. спальный блок
(секция) или учебно-жилой блок должны иметь удобную связь с площадками
физкультурно-спортивными, для подвижных игр, для отдыха учащихся.
Возможно размещение
спальных помещений по типу жилой ячейки с выделением совмещенного санитарного
узла (душ, унитаз, умывальник) на одно спальное помещение.
42. Помещения
пищеблока в учреждениях образования должны выделяться в отдельный блок, имеющий
выход на хозяйственный двор, и в случае размещения учреждения образования в
нескольких зданиях предусматривать крытые переходы в учебные и (или) спальные
помещения. При обеспечении достаточного естественного освещения помещения
пищеблока могут размещаться в цокольном этаже здания, заглубленном не более чем
на 1,5 м от уровня земли.
43. Набор и площади
помещений пищеблока учреждения образования должны предусматривать возможность
обработки продовольственного сырья и соответствовать техническому кодексу
установившейся практики, содержащему требования к составу и площадям помещений
учреждений общего среднего образования.
Набор помещений
пищеблока при условии возможности обеспечения полуфабрикатами из заготовочных
организаций общественного питания или торговых организаций может
предусматривать работу на полуфабрикатах.
В учреждениях
образования с наполняемостью до 50 учащихся или не имеющих пищеблока горячее
питание может быть организовано через столовую-раздаточную или
буфет-раздаточную с минимальным набором оборудования (электроплита двух-,
трехконфорочная или электромармит, мойка для мытья посуды с тремя
посудомоечными ваннами, электроводонагреватель, холодильник). Доставка горячих
готовых блюд и холодных закусок должна осуществляться с использованием
специальных изотермических емкостей.
44. Количество мест
в обеденном зале должно предусматриваться из расчета одновременного
обслуживания питанием 50% учащихся в санаторных школах-интернатах, 25% учащихся
- в других видах учреждений образования от общей численности учащихся.
В обеденных залах
(при входах в обеденный зал) предусматриваются умывальники из расчета 1
умывальник на 20 посадочных мест.
45. Минимальное
количество мест в актовом зале должно предусматриваться из расчета не менее 50%
от общего числа учащихся в санаторных школах-интернатах, не менее 25% - в иных
видах учреждений образования.
46. Состав и
площади помещений медицинского назначения должны определяться в зависимости от
сети организаций здравоохранения на данной территории и состояния здоровья
учащихся с обязательным наличием медицинского и процедурного кабинетов.
В санаторных
школах-интернатах, яслях-садах - начальных школах, яслях-садах - базовых
школах, яслях-садах - средних школах, детских садах - начальных школах, детских
садах - базовых школах, детских садах - средних школах дополнительно к
медицинскому и процедурному кабинетам должен предусматриваться медицинский
изолятор из расчета не менее 2% коек от вместимости учащихся с выделением
отдельных палат для воздушно-капельных и кишечных инфекций.
В санаторных
школах-интернатах предусматривается также набор помещений медицинского
назначения в соответствии с профилем санаторной школы-интерната и заданием на
проектирование.
47.
Раздевальная-гардеробная в учреждениях образования оборудуется секциями для
каждого класса, оснащается вешалками для верхней одежды и ячейками для обуви.
Раздевальная-гардеробная
в учебных помещениях и рекреациях не устраивается.
48. При
проектировании, строительстве и реконструкции учреждений образования,
размещенных на территории радиоактивного загрязнения, необходимо:
при входах в здания
предусматривать устройства для очистки обуви с подводкой холодной воды и сливом
в канализацию;
обеспечить наличие
помещений для организации физкультурно-оздоровительных мероприятий
(плавательный бассейн, залы лечебной физкультуры и другое);
отдавать
предпочтение скатным кровлям с организованным водоотводом в ливневую
канализацию (или отстойники за пределами территорий учреждений образования).
Свободный водосброс с кровель не допускается.
49. К отделке
помещений в учреждениях образования предъявляются следующие требования:
49.1. стены учебных
помещений, коридоров и рекреаций, помещений медицинского назначения, пищеблока,
в санитарных узлах, душевых должны быть гладкими, допускающими обработку
влажным способом. Стены в санитарных узлах, душевых, процедурных при
медицинских кабинетах, производственных помещениях пищеблока должны быть
дополнительно облицованы керамической глазурованной плиткой (другими
материалами с аналогичными характеристиками) на высоте не менее 1,6 м от пола;
49.2. над всеми
умывальными раковинами оборудуется фартук из керамической глазурованной плитки
на высоте не менее 1,6 м от пола;
49.3. потолки в
помещениях окрашиваются водостойкими красками;
49.4. полы должны
быть нескользкими, без щелей и иметь покрытие, устойчивое к механическому
воздействию, моющим средствам и средствам дезинфекции.
Полы в помещениях
пищеблока, санитарных узлах (туалетных и умывальных), душевых выстилаются
керамической или мозаичной шлифованной плиткой (другими материалами с
аналогичными характеристиками).
Цементные,
мраморные или другие аналогичные материалы для отделки полов использоваться не
должны.
50. В учреждении
образования должен своевременно проводиться ремонт помещений, инженерных коммуникаций
с заменой неисправных санитарно-технических приборов.
Проведение ремонта
зданий, помещений и инженерных коммуникаций учреждения образования в условиях
пребывания учащихся запрещается.
Метадычныя
рэкамендацыі
па фарміраванні культуры вуснага
і пісьмовага маўлення. Колькасць і
аб’ём навучальных работ па развіцці звязнага вуснага і пісьмовага маўлення на
Вучэбны прадмет
”Беларуская мова“ ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай
навучання і выхавання
Вучэбны прадмет
”Русский язык“ ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з рускай мовай
навучання і выхавання
|
||||||||
Від работы
|
І клас
|
ІІ клас
|
ІІІ клас
|
ІV клас
|
||||
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
|
Пераказ
|
–
|
–
|
–
|
2
45–50 слоў
|
1
55–60 слоў
|
1
65–70 слоў
|
1
75–80 слоў
|
1
85–90 слоў
|
Сачыненне
|
–
|
–
|
–
|
–
|
1
|
1
|
1
|
1
|
Вучэбны прадмет ”Беларуская
мова“ ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з рускай мовай навучання і
выхавання
Вучэбны прадмет ”Русский язык“
ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай навучання і
выхавання
|
||||||||
Від работы
|
І клас
|
ІІ клас
|
ІІІ клас
|
ІV клас
|
||||
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
|
Пераказ
|
–
|
–
|
–
|
1
40–45 слоў
|
1
40–45 слоў
|
1
50–55 слоў
|
1
60–65 слоў
|
1
70–75 слоў
|
Сачыненне
|
–
|
–
|
–
|
–
|
–
|
–
|
–
|
1
|
Колькасць кантрольных работ
Вучэбны прадмет ”Беларуская
мова“ ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай навучання і
выхавання
Вучэбны прадмет ”Русский язык“
ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з рускай мовай навучання і выхавання
|
||||||||
Від работы
|
І клас
|
ІІ клас
|
ІІІ клас
|
ІV клас
|
||||
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
|
Кантрольнае спісванне
|
–
|
1
15-20 слоў
|
1
20-25 слоў
|
–
|
–
|
–
|
–
|
–
|
Кантрольны дыктант
|
–
|
–
|
–
|
1
35-40 слоў
|
1
45-50 слоў
|
–
|
1
65-70 слоў
|
–
|
Кантрольны дыктант з граматыч-ным заданнем
|
–
|
–
|
–
|
–
|
–
|
1
45-50 слоў
|
–
|
1
65-70 слоў
|
Кантрольная работа па тэме
|
–
|
–
|
1
|
2
|
1
|
2
|
2
|
2
|
Кантрольны слоўнікавы дыктант
|
–
|
–
|
1
6 слоў
|
1
7 слоў
|
2
8 слоў
|
2
10 слоў
|
2
10 слоў
|
2
12 слоў
|
Вучэбны прадмет ”Беларуская
мова“ ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з рускай мовай навучання і
выхавання
Вучэбны прадмет ”Русский язык“
ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай навучання і
выхавання
|
||||||||
Від работы
|
І клас
|
ІІ клас
|
ІІІ клас
|
ІV клас
|
||||
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
|
Кантрольнае спісванне
|
–
|
–
|
1
20-25 слоў
|
–
|
–
|
–
|
–
|
–
|
Кантрольны дыктант
|
–
|
–
|
–
|
1
25-30 слоў
|
1
35-40 слоў
|
–
|
1
55-60 слоў
|
–
|
Кантрольны дыктант з граматыч-ным заданнем
|
–
|
–
|
–
|
–
|
–
|
1
35-40 слоў
|
–
|
1
55-60 слоў
|
Кантрольная работа па тэме
|
–
|
–
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
2
|
Кантрольны слоўнікавы дыктант
|
–
|
–
|
1
5 слоў
|
1
6 слоў
|
1
6 слоў
|
1
8 слоў
|
1
8 слоў
|
1
10 слоў
|
Вучэбны прадмет ”Беларуская
літаратура“ ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з беларускай мовай
навучання і выхавання
Вучэбны прадмет ”Русская литература“ ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з
рускай мовай навучання і выхавання
|
||||||||
Від работы
|
І клас
|
ІІ клас
|
ІІІ клас
|
ІV клас
|
||||
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
|
Праверка навыку чытання
|
–
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
Праверка сфармірава-насці чытацкіх уменняў
|
–
|
–
|
–
|
–
|
–
|
1
|
–
|
1
|
Вучэбны прадмет ”Беларуская
літаратура“ ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з рускай мовай навучання
і выхавання
Вучэбны прадмет ”Русская литература“ ва ўстановах агульнай сярэдняй адукацыі з
беларускай мовай навучання і выхавання
|
||||||||
Від работы
|
І клас
|
ІІ клас
|
ІІІ клас
|
ІV клас
|
||||
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
|
Праверка навыку чытання
|
–
|
–
|
–
|
1
|
–
|
1
|
–
|
1
|
Праверка сфармірава-насці чытацкіх уменняў
|
–
|
–
|
–
|
–
|
–
|
1
|
–
|
1
|
Вучэбны прадмет ”Матэматыка“
|
||||||||
Від работы
|
І клас
|
ІІ клас
|
ІІІ клас
|
ІV клас
|
||||
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
I паў-
годдзе |
II паў-
годдзе |
|
Кантрольная работа
|
–
|
1
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
2
|
Праверка навыкаў вуснага лічэння
|
–
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
1
|
УТВЕРЖДАЮ
Заместитель
Министра образования
Республики Беларусь
_____________В.А.Будкевич
___________________2012
г.
ИНСТРУКТИВНО-МЕТОДИЧЕСКОЕ
ПИСЬМО
МИНИСТЕРСТВА ОБРАЗОВАНИЯ
РЕСПУБЛИКИ БЕЛАРУСЬ
«ОБ ОРГАНИЗАЦИИ РАБОТЫ учреждений общего среднего образования по ОСУЩЕСТВЛЕНИЮ КОНТРОЛЯ И
ОЦЕНКИ РЕЗУЛЬТАТОВ УЧЕБНОЙ ДЕЯТЕЛЬНОСТИ УЧАЩИХСЯ в пЕРИОД БЕЗОТМЕТОЧНОГО ОБУЧЕНИЯ
НА i СТУПЕНИ ОБЩЕГО СРЕДНЕГО ОБРАЗОВАНИЯ»
1. Общие положения
В I и II классах образовательный процесс осуществляется в условиях
безотметочного обучения.
В III и IV классах на содержательно-оценочной основе
осуществляется обучение по учебным предметам «Музыка», «Изобразительное
искусство», «Трудовое обучение», «Физическая культура и здоровье». Обучение по всем
остальным учебным предметам в III и IV классах осуществляется
с выставлением отметки в баллах.
Безотметочное обучение – это обучение, в котором система
контроля и оценки строится на содержательно-оценочной основе без выставления
отметок.
В процессе контрольно-оценочной деятельности
используются развернутые оценочные суждения, характеризующие процесс обучения и
отражающие количественный и качественный результаты процесса обучения (степень
усвоения знаний и умений по учебным предметам, а также уровень развития
учащихся).
Отказ от использования отметок в I-II классах связан
с возрастными особенностями учащихся начальных классов. У ребенка 6–7 лет
преобладает внешняя мотивация деятельности, он пока еще не умеет объективно
оценивать ее результаты, осуществлять контроль и самоконтроль, оценку и
самооценку. В результате оценку учителя ребенок не относит
к своей деятельности, а воспринимает как поощрение или наказание, положительное или негативное
отношение к нему учителя.
Отказ от использования отметок в процессе обучения учащихся
III и IV классов по учебным предметам «Музыка»,
«Изобразительное искусство», «Физическая культура и здоровье», «Трудовое
обучение» обусловлен необходимостью формирования внутренней мотивации учения, а
также развития творческих способностей учащихся. Кроме того, целесообразность
безотметочного обучения вызвана:
– спецификой учебных предметов «Музыка», «Изобразительное
искусство», «Трудовое обучение», «Физическая культура и здоровье»;
– существенными различиями в уровне развития
специальных способностей учащихся;
– преобладанием коллективных видов деятельности в
процессе обучения музыке;
– множественностью видов деятельности
на учебных занятиях по учебным предметам
«Музыка», «Изобразительное искусство», «Физическая культура и здоровье»,
«Трудовое обучение».
Цель безотметочного обучения – создание условий для
сохранения психофизического здоровья младших школьников, развитие у них внутренней мотивации
учения, становление адекватной самооценки учащихся, развитие творческих
способностей, формирование умений самостоятельно оценивать результаты собственной
учебной деятельности.
На протяжении всего периода обучения, который проходит без
использования отметок, учитель целенаправленно работает над формированием у учащихся навыков
самостоятельного оценивания результатов собственной учебной деятельности, развитием учебной самостоятельности учащихся в осуществлении контрольно-оценочной деятельности.
Основными принципами безотметочного обучения являются:
– критериальность;
– приоритет самооценки;
– непрерывность;
– гибкость и вариативность
инструментария оценки;
– сочетание качественной и
количественной составляющих оценки;
– естественность процесса
контроля и оценки.
Критериальность. Содержательный контроль и оценка строятся на основе критериев, которые выдвигаются с учетом
требований образовательных стандартов по учебным предметам. Каждому из
критериев соответствуют показатели, которые должны быть однозначными, предельно
четкими и понятными для учащихся. Например, работая в прописях над написанием
элементов букв, работу можно оценить по различным показателям: 1) соблюдение наклона; 2) высота элементов; 3) выдерживание
расстояния между элементами и др. При списывании предложений могут быть
выдвинуты следующие показатели: 1) написание большой буквы в начале предложения;
2) постановка точки в конце предложений; 3) пропуск букв и др.
Первоначально показатели для оценки
задания предлагаются учителем, затем вырабатываются учащимися совместно с
педагогом.
Приоритет самооценки. Одной из задач безотметочного
обучения является формирование у учащихся навыков самостоятельного оценивания
результатов собственной учебной деятельности. Важным условием формирования таких
учебных действий является соблюдение следующей последовательности: сначала учащийся
сам оценивает собственную работу, затем работа оценивается одноклассниками или
учителем. Таким образом, внутренняя самооценка должна предшествовать внешней. Это
позволит учащемуся увидеть, что любая учебная работа выполняется, прежде всего,
для него самого, а не для учителя. Соблюдение указанной последовательности
оценивания поможет в будущем сформировать у учащихся ценностное отношение к
процессу и результату учебного труда.
Основной функцией
самоконтроля и самооценки учащихся на данном этапе обучения является
самостоятельное определение учащимся своих потенциальных возможностей, учебных
достижений, а также осознание тех
проблем, которые еще предстоит решить в ходе осуществления учебной
деятельности. Для формирования адекватной самооценки применяется сравнение двух
самооценок учащихся: прогностической (оценка предстоящей работы) и
ретроспективной (оценка выполненной работы).
Непрерывность.
В теории обучения общепризнанным является
положение о том, что контролю и оценке должны подлежать не только результаты
обучения, но и сам процесс обучения. С учетом непрерывности процесса обучения
предлагается перейти от традиционной оценки конечного результата к оцениванию
процесса движения к результату. При этом учащийся получает право на ошибку,
которая, будучи исправленной, обеспечивает прогресс в обучении.
Для оценки процесса
выполнения действия необходимо выделить все его последовательные шаги
(операции), что позволит отследить конкретные затруднения учащихся и
своевременно провести коррекционную работу.
Например, при освоении
правописания безударных гласных в корне слова, оценивая конечный результат,
педагог фиксирует только наличие ошибки. Для оценки процесса обучения выделяются
следующие шаги (операции): 1) постановка ударения; 2) выделение
безударного гласного; 3) выделение корня слова; 4) изменение слова и подбор
родственных слов; 5) выбор проверочного слова; 6) определение правильного
написания.
К примеру, на учебных занятиях по учебному предмету «Музыка» в III и IV классах учитель выделяет следующие этапы работы над произведением:
– освоение текста
музыкального произведения;
– постижение содержания
музыкального произведения, поиск его основной идеи;
– создание исполнительского
плана произведения;
– работа над необходимыми исполнительскими
умениями и навыками;
– выразительное исполнение
произведения.
При линейно-конструктивном
построении композиции на учебных занятиях
по учебному предмету «Изобразительное искусство» выделяются следующие этапы:
– выбор величины изображения
по отношению к величине формата;
– определение места
композиционного центра, гармоничное заполнение формата изображениями;
– передача формы, пропорций,
конструкции изображаемых объектов;
– передача состояния
природы средствами композиции (при изображении пейзажа, сюжетной композиции).
При цветовом решении
композиции учитель выделяет следующие шаги:
– моделирование объема
объектов с учетом законов линейной и световоздушной перспективы, освещения
(теплое, холодное);
– передача настроения в
картине (при изображении пейзажа, сюжетной композиции).
На учебных занятиях по
учебному предмету «Трудовое обучение» в III и IV классах учитель,
организуя обучение на содержательно-оценочной основе, выделяет следующие аспекты:
– формулирование вместе с учащимися темы учебного
занятия и постановка диагностичных целей;
– усвоение учащимися технологии изготовления изделия и
планирование деятельности;
– овладение учащимися способами практической
деятельности;
– самооценка учащимися качества выполненной работы по
критериям, выработанным учителем совместно с учениками;
– самооценка учащимися усвоения теоретических сведений;
– самооценка учащимися освоения способов практической
деятельности;
– самооценка учащимися культуры труда (соблюдения правил
безопасной работы, трудовой и технологической дисциплины);
– самооценка учащимися степени самостоятельности;
– рефлексивная оценка учащимися своего внутренного
состояния после урока и удовлетворенности процессом и результатом
учебно-трудовой деятельности;
– взаимооценка учащимися;
– оценка учителем усвоения содержания трудового обучения
в соответствии с критериями, указанными в образовательном стандарте.
На учебных занятиях по учебному предмету «Физическая
культура и здоровье» в III
и IV
классах учитель, организуя обучение на содержательно-оценочной
основе, выделяет следующие аспекты:
– овладение физкультурными знаниями;
– формирование двигательных умений и навыков;
– уровень развития физических качеств.
Учителем оценивается умение
учащегося осуществлять каждый шаг. При выявлении ошибок в выполнении конкретной
операции педагог организует дифференцированную работу по их устранению.
Гибкость и вариативность инструментария оценки. В образовательном процессе используются
разнообразные виды оценочных шкал, позволяющие гибко реагировать на динамику
учебных достижений и развития учащегося: условные шкалы, на которых фиксируется
результат выполненной работы по определенным
показателям, различные формы графиков, таблиц, листов индивидуальных
достижений, «волшебные линеечки», «ступеньки роста», знаки «+», «–» и др.
Обязательными условиями использования любой оценочной шкалы являются
опережающая самооценка учащихся и участие их в определении показателей оценки.
При безотметочном обучении
используются такие средства оценивания, которые, с одной стороны, позволяют
зафиксировать индивидуальное продвижение каждого ребенка, с другой стороны, не
провоцируют учителя на сравнение детей между собой, ранжирование учеников по их
успеваемости (так называемые «экраны успеваемости»). Недопустима замена отметок другими внешними атрибутами (звездочками, цветочками,
флажками и т.п.), так как при этом функцию
отметки берет на себя этот предметный знак и отношение ребенка к нему идентично
отношению к отметке.
Сочетание качественной и количественной составляющих оценки. Качественная составляющая оценки отражает уровень личностного
развития учащихся, в частности, таких важных характеристик личности, как самостоятельность,
ответственность, коммуникативность, умение работать в группе, отношение к
учебному предмету, уровень прилагаемых усилий, индивидуальный стиль мышления и
т.д.
Количественная составляющая позволяет
выстраивать шкалу индивидуальных приращений учащихся, сравнивать сегодняшние
достижения ученика с его же успехами некоторое время назад, сопоставлять
полученные результаты с нормативными показателями.
Сочетание качественной и количественной
составляющих оценки дает наиболее полную картину динамики развития каждого учащегося
с учетом его индивидуальных особенностей.
Естественность процесса контроля и оценки. Контроль и оценка должны проводиться учителем
в естественных для учащихся условиях, снижающих стресс и напряжение. В
характеристику учебно-познавательной деятельности учащихся включаются
результаты наблюдений за их учебной работой в обычных условиях.
2. Контроль и оценка результатов учебной
деятельности
В процессе обучения необходимо применять следующие
виды контроля:
по месту в процессе обучения:
предварительный
контроль, который дает
возможность выявить исходный уровень подготовки учащихся по учебным предметам;
поурочный
контроль, который сопровождает
процесс усвоения каждой изучаемой темы и позволяет определять степень
продвижения учащихся в освоении учебного материала. Поурочный контроль носит
обучающий характер, его результаты дают возможность учителю вовремя реагировать
на недочеты, выявлять их причины и принимать необходимые меры к их устранению,
возвращаться к недостаточно освоенным операциям, действиям и способам
деятельности;
тематический
контроль, который позволяет осуществлять
проверку результативности усвоения учащимися материала определенной темы или
раздела учебной программы;
по содержанию:
прогностический (планирующий) контроль, который определяет
последовательность выполнения операций учебного действия или его операционный
состав до начала реального выполнения действия;
пооперационный контроль,
который управляет правильностью, полнотой и последовательностью
выполнения операций, входящих в состав действия;
контроль по результату, который осуществляется после выполнения учебного действия;
по субъектам контрольно-оценочной деятельности:
внешний контроль, который осуществляется педагогом или одноклассниками
(взаимоконтроль и взаимооценка);
внутренний (рефлексивный) контроль, который
осуществляется учащимся (самоконтроль и
самооценка).
Содержательный контроль и оценка отражают
качественный результат процесса обучения. Результаты учебной деятельности
рассматриваются относительно личных показателей каждого конкретного учащегося.
Индивидуальная динамика развития учащегося и степень усвоения им знаний и
умений определяются в сопоставлении с его же результатами, полученными в
предыдущий период. Сравнение учащихся между собой не допускается.
Предметом контрольно-оценочной деятельности являются:
· степень овладения знаниями и умениями учащихся по
учебным предметам;
· уровень личностного развития учащихся.
Контроль и оценка знаний и
умений учащихся. Содержательный контроль и оценка предусматривают выявление
индивидуальной динамики усвоения ребенком знаний и умений по учебным предметам
и не допускают сравнения его с другими учащимися.
Используются следующие формы
контроля: устная, письменная, практическая.
Допускается сочетание указанных форм.
Устный опрос
осуществляется с использованием фронтальной, групповой, парной и индивидуальной
формы. Следует учитывать, что монологическая речь учащихся начальных классов
только формируется, поэтому недопустимо злоупотреблять индивидуальным устным
опросом учащихся.
Самостоятельные работы проводятся в рамках осуществления поурочного контроля и позволяют
фиксировать степень усвоения учебного материала в процессе его изучения.
Проверочные работы направлены на проверку усвоения отдельных вопросов учебной темы. В
соответствии с учебной программой учитель определяет по каждой теме объем
знаний, умений и навыков, на основе чего составляются и проводятся проверочные
работы.
Тестовые работы направлены на проверку пооперационного состава действия, которым
необходимо овладеть в рамках данной учебной темы. Задания тестов помогают установить
наличие или отсутствие у учащихся определенных знаний и умений.
Контрольные работы направлены на выявление результативности усвоения учащимися
материала определенной темы или раздела учебного предмета.
Контроль и оценка уровня личностного развития
учащихся. Содержательный контроль и оценка уровня личностного развития
учащихся должны быть направлены на выявление индивидуальной динамики развития
школьников (от начала учебного года к его
концу, от года к году) с учетом индивидуальных особенностей и личных успехов учащихся.
Основными показателями личностного развития учащихся являются:
• сформированность основных ценностных ориентиров,
которые определяют мотивационно-потребностную основу личности;
• сформированность учебно-познавательных
интересов;
• способность к согласованным действиям с
учетом позиции другого;
• самостоятельность действий, суждений,
критическое отношение к своим и чужим действиям;
• сформированность общеучебных умений и
навыков;
• адекватность самооценки;
• проявление творчества в различных видах
деятельности.
Динамика развития учащихся
определяется учителем совместно со школьным психологом на основе результатов
психолого-педагогического мониторинга.
Открытая демонстрация своих достижений учащимся предполагает предъявление
накопленных в течение года продуктов учебного труда (наиболее значимые работы
учащихся отбираются с помощью учителя; презентация лучших работ учащихся организуется
в различных формах (выставки, концерты), в том числе и с использованием
информационно-коммуникационных технологий, например, презентаций в сети
Интернет).
3. Организация контрольно-оценочной
деятельности
В образовательном процессе сочетаются контрольно-оценочная
деятельность педагога, контрольно-оценочная деятельность учащихся в отношении
друг друга (взаимоконтроль и взаимооценка) и контрольно-оценочная деятельность
учащихся относительно процесса и результата собственной деятельности, а также
самих себя (самоконтроль и самооценка).
Для того чтобы оценка стала средством развития активности
и инициативы самого учащегося, он должен научиться самостоятельно осуществлять
действия контроля и оценки. Поэтому первостепенной задачей педагога является
целенаправленное формирование самостоятельности учащихся в осуществлении
контрольно-оценочной деятельности.
Формирование адекватной самооценки учащегося
начинается с учебного предмета «Введение в школьную жизнь». В это время необходимо больше внимания уделять формированию как навыков
сотрудничества, так и простейших приемов самооценки и самоконтроля. Учащиеся
приобретают элементарные умения, связанные с использованием «линеечек самооценки».
После выполнения работы учитель вместе с учащимися определяет показатели, по
которым будет оцениваться работа, например: соответствие образцу, отсутствие
ошибок и др. Показателей не должно быть много, так как для каждого из них необходима
отдельная линеечка. Начинать обучение следует с использования только одного показателя, четко
сформулированного и понятного учащимся. При этом выполняется неизменное
требование: самооценка учащегося опережает оценку учителя.
Установив показатель,
учитель может обратиться к учащимся с предложением проверить свою работу по
совместно выбранному показателю (например, соответствие образцу) и оценить полученный
результат, используя линеечку самооценки. Учащиеся самостоятельно контролируют
и оценивают всю работу или отдельное задание.
После того,
как учащиеся оценили свою работу, учителю необходимо проверить результат.
Педагог проходит по классу и ставит свой значок на линеечке. Если самооценка учащегося и
учительская оценка совпадают, то значок учащегося обводится в кружок, если не
совпадает – учитель ставит на линеечке свой значок выше или ниже значка учащегося.
Таким
образом, учащийся понимает, за что и почему учитель именно так оценивает его
работу, сам видит тот уровень, который им уже достигнут.
В результате работы по учебному предмету «Введение в школьную
жизнь» должны быть заложены основы контрольно-оценочной деятельности:
1) прежде, чем оценить выполненное действие,
необходимо определить вместе с учащимися показатели, по которым будет
проводиться оценивание;
2) оценивание любого действия первоначально
осуществляется ребенком, а только потом – взрослым (приоритет самооценки);
3) обсуждение возможных причин расхождения оценок
взрослого и ребенка организуется индивидуально в доверительной обстановке.
На учебных занятиях по учебным предметам «Музыка»,
«Изобразительное искусство» в III и IV классах
учащиеся могут использовать оценочные таблицы, позволяющие фиксировать наличие
представлений в сфере музыкального и изобразительного искусства, степень
сформированности умений практической музыкальной и художественной деятельности.
Музыкальный материал, используемый на учебных занятиях по учебному предмету «Музыка», позволяет одновременно решать несколько
дидактических задач. Осваивая музыкальное произведение, учащийся может
осуществлять музыкальную деятельность в позициях
композитора, исполнителя, слушателя. При выдвижении критерия необходимо
учитывать позицию, в которой учащийся осуществляет музыкальную деятельность,
так как каждой из позиций соответствуют определенные показатели (правильно, точно – для слушания; выразительно, эмоционально – для исполнения; оригинально – для сочинения
и др.).
Необходимо помнить, что критерий
выдвигается до начала осуществления музыкальной деятельности.
Обязательным условием является соответствие критерия реальным возможностям
учащихся. Например, до начала пения, необходимо установить, каким должно быть
исполнение (выразительным, отражающим настроение, характер музыки; эмоциональным, передающим отношение
исполнителя к исполняемому произведению). На основе выдвинутых критериев
осуществляется прогностическая оценка, в ходе которой учащиеся отвечают на
следующие вопросы: сможем ли мы передать характер, настроение музыки при пении?
Сможем ли мы выразить наше отношение к песне? Содержание критерия и
прогностической оценки должны совпадать. Следует обратить внимание, что критерий
учащимся не озвучивается, они оперируют только показателями, которые им
понятны и не требуют пояснений. Исполнительская деятельность (пение)
осуществляется после проведения прогностической оценки. Завершив
исполнение, учащиеся осуществляют самооценку, отвечая на следующие вопрос:
смогли ли мы передать характер, настроение музыки при пении? Смогли
ли выразить наше отношение к исполняемой песне? После самооценки учитель
комментирует процесс и результат осуществленной исполнительской деятельности.
На учебных занятиях по учебному
предмету «Трудовое обучение» в III и IV классах
учащиеся активно участвуют в формулировке темы учебного
занятия, целеполагании, планировании трудовой деятельности, оценивании уровня
достижения целей, качества выполненной работы, осуществляют рефлексию
собственного состояния, определяют степень удовлетворенности учебно-трудовой
деятельностью.
Следует различать ретроспективную (после выполнения
задания) и прогностическую (до выполнения работы) самооценку. Первоначально
ведётся работа по формированию ретроспективной самооценки. Только тогда, когда
осуществление контроля и оценки станет привычной нормой для учащихся, можно
переходить к формированию прогностической самооценки.
Педагог может выражать оценочные суждения в различной форме:
словесной («Молодец! Ты правильно решил задачу», «Умница! Ты аккуратно выполнил
работу», «Твоя работа достойна высокой оценки»); графической (линеечки самооценки;
ступеньки роста; графики и др.); знаковой (знаки «+», «–» и другие).
На учебных занятиях по
учебным предметам «Математика», «Литературное чтение», «Иностранный язык»,
«Русский язык», «Белорусский язык», «Человек и мир» для обеспечения плавного перехода от
безотметочного обучения к 10-балльной системе оценки результатов учебной
деятельности педагог может использовать в работе баллы для оценки отдельных заданий. Например, для каждого
задания в зависимости от уровня сложности определяется его «цена» в баллах.
Например, за правильное решение простой задачи можно получить до 5 баллов,
сложной задачи – до 15, за решение математических выражений от 1 до 20 баллов и
т.д. Принципиально
важно не привязывать «цену» задания к 10-балльной системе. На данном этапе важен механизм
применения баллов и понимание учащимися принципов использования баллов для
оценки результатов учебной деятельности.
Для осуществления преемственности в
контрольно-оценочной деятельности при переходе к 10-балльной системе оценки необходимо продолжить работу по формированию адекватной
самооценки учащихся, познакомить учащихся с критериями и показателями выставления отметок по всем учебным предметам,
сопровождать выставление отметок в баллах словесным комментарием учителя.
При организации обучения в III и IV классах особое внимание должно быть уделено
преемственности между контрольно-оценочной деятельностью по учебным предметам «Музыка»,
«Изобразительное искусство», «Трудовое обучение», «Физическая культура и
здоровье», обучение которым осуществляется на безотметочной основе, и
контрольно-оценочной деятельностью по учебным предметам, обучение которым
осуществляется с выставлением отметки в баллах. С этой целью учителям,
преподающим учебные предметы, обучение которым осуществляется с выставлением
отметки в баллах, рекомендуется использовать в контрольно-оценочной
деятельности полный алгоритм оценивания, включающий словесно-оценочное суждение
и выставление отметки в баллах.
4. Ведение документации
Документация учителя
Классный журнал является государственным документом и в
обязательном порядке заполняется каждым классным руководителем, учителем в
соответствии с требованиями по его ведению.
В I-II классах по всем учебным предметам, а также в III и IV классах по учебным
предметам «Музыка», «Изобразительное искусство», «Физическая культура и здоровье»,
«Трудовое обучение» отметки и любые другие формы фиксации результатов оценочной
деятельности в классный журнал не выставляются.
Для осуществления контроля и
оценки результатов учебной деятельности каждого учащегося учитель ведет
систематический
учет усвоения детьми тех знаний, умений и навыков, которые внесены в
основные требования учебной программы по каждому учебному предмету.
Форму и способы фиксации
учебных достижений учащихся учитель определяет самостоятельно.
Фиксировать степень усвоения учащимися
учебного материала можно в специальных таблицах, размещенных на отдельных
листах или в специальных журналах, тетрадях, с использованием условных знаков:
« » –
хорошо знает и может применить на практике. Этим знаком отмечается только
прочное усвоение учебного материала, полностью самостоятельная и безошибочная
работа учащегося;
«+» – знает, умеет, правильно выполняет, но изредка
допускает единичные ошибки;
«±» – знает, но недостаточно уверенно, выполняет с небольшим количеством
ошибок, т.е. в большей мере материал освоен, но требуется небольшая помощь;
« + » –
выполняет некоторые задания, но допускает большое количество ошибок;
«–» – не владеет материалом, при выполнении заданий
практически во всех случаях делает ошибки и др.
Если учащийся еще не может сам правильно
выполнить задание, учитель не ставит в своей таблице соответствующего знака или
ставит знак "–", тем самым отмечая для себя необходимость индивидуальной
работы с этим учащимся над неусвоенным материалом. При этом никакой отрицательной
словесной оценки учитель не дает. Оценочные суждения корректируются по мере
усвоения учащимся материала по пройденной теме, поэтому таблицы, графики,
оценочные листы лучше заполнять простым карандашом.
Таблица
Контроль за формированием
умений и навыков учащихся
на учебных
занятиях по обучению грамоте
Фамилия,
имя
ученика
|
Умение
определять
количество
|
Умение
делить
слова
на слоги
|
Умение выделять ударный слог
|
И т.д.
в соот-ветствии
с учебной
програм-мой
|
|
слов в
предло-
жении
|
слогов
в слове
|
||||
Иванов С.
|
 + |
+
–
|
+
|
–
|
|
Петров А.
|
+
|
–
|
+
|
–
|
|
В таблицах можно фиксировать количество
ошибок и их характер.
Для фиксации учебных достижений учащихся
по учебному предмету «Музыка» учителю рекомендуется использовать оценочные
таблицы, отражающие степень усвоения учебного материала по каждой теме
четверти.
Таблицы заполняются учителем по
результатам проведения тематического контроля. В них фиксируется наличие
представлений в сфере музыкального искусства, уровень сформированности
практических умений в сфере слушания музыки, инструментального и вокального
музицирования, движения под музыку, умения выполнять задания творческого
уровня.
В соответствии с зафиксированными в таблице данными
учитель планирует и организует дифференцированную и индивидуальную работу на учебных, стимулирующих и поддерживающих занятиях.
Педагог может дополнительно разрабатывать
индивидуальные листы учебных достижений учащихся.
В конце учебного года учитель
осуществляет содержательный анализ результатов
учебной деятельности, в котором отражает:
· степень усвоения учащимися знаний и умений
по основным темам учебного предмета;
· результаты контрольных работ;
· сведения о выполнении учебной программы с
указанием успехов и возникших трудностей;
· динамику развития учащихся за учебный
период.
Форма содержательного анализа
определяется методическими объединениями учителей начальных классов и учителей,
осуществляющих преподавание учебных предметов «Музыка», «Изобразительное
искусство», «Трудовое обучение», «Физическая культура и здоровье» на I ступени общего среднего образования.
На основе анализа делается
вывод о причинах затруднений учащихся в освоении учебного материала, намечаются
пути разрешения возникающих проблем.
Документация
учащихся
В рабочих тетрадях выполняются все виды обучающих работ.
В течение первого года
обучения задания по обучению грамоте, математике, учебному предмету «Человек и
мир» выполняются в тетрадях на печатной основе.
Все письменные работы
проверяются учителем после каждого учебного
занятия. Ошибки исправляются, отметки в баллах не выставляются.
Контрольные работы в I классе выполняются в тетрадях на печатной
основе или на отдельных листах.
Во II классе в тетрадях для контрольных работ выполняются все виды контрольных работ. Эти тетради на
протяжении года хранятся в учреждении
общего образования и выдаются учащимся для выполнения
контрольных работ и работ над ошибками.
Практические задания по
учебному предмету «Музыка» в III и
IV классах выполняются в тетрадях на печатной основе или
в нотных тетрадях. Результаты выполнения практических работ учащимися
обсуждаются на каждом учебном занятии. Тетради проверяются учителем не реже одного раза в
четверть. Ошибки исправляются, отметки за выполненные работы не выставляются.
Практические задания по
учебному предмету «Изобразительное искусство» в III и IV классах выполняются в тетрадях на
печатной основе, альбоме для рисования или на отдельных листах. Результаты
выполнения учащимися практических работ обсуждаются на каждом уроке. Тетради
проверяются учителем не реже одного раза в четверть. Ошибки исправляются, отметки
за выполненные работы не выставляются.
Документация администрации школы
Для создания целостной
картины образовательного процесса на I ступени общего среднего образования администрация
использует в своей деятельности все необходимые материалы учителей, учащихся и
психолога: классный журнал, содержательный анализ учебной деятельности за год
по учебным предметам, анализ контрольных работ, тетради учащихся, результаты
психолого-педагогического мониторинга.
С целью определения динамики
развития учащихся в течение всего периода обучения на I ступени общего среднего образования все
материалы, полученные от участников образовательного процесса, администрация
анализирует и обобщает, отмечая достижения и
возникающие трудности. На
основе анализа определяются стратегические задачи на последующий год обучения.
5. Права и обязанности
субъектов контрольно-оценочной деятельности
Между педагогическими работниками,
учащимися, их законными представителями и администрацией учреждения
общего среднего образования в рамках
безотметочного обучения необходимо строить равноправное сотрудничество.
Права и обязанности учащихся
Учащиеся имеют право:
· на участие в разработке критериев
оценивания своей работы;
· на собственную оценку своих достижений;
· на оценку своей работы учителем;
· на оценку проявления творчества и
инициативы во всех сферах школьной жизни;
· на ошибку и время для ее ликвидации;
· на самостоятельный выбор уровня сложности
проверочных заданий.
Учащиеся обязаны:
· осваивать способы осуществления учебных действий
контроля и оценки;
· по возможности проявлять самостоятельность
в осуществлении контроля и оценки в учебной деятельности;
· иметь рабочие тетради, тетради для
контрольных работ, в которых отражается контрольно-оценочная деятельность учащегося.
Права и обязанности учителя
Учитель имеет право:
·
иметь
свое оценочное суждение по поводу работы учащихся;
·
самостоятельно
определять приемлемые для него формы учета учебных достижений учащихся;
·
получать
квалифицированную методическую помощь со стороны администрации учреждения
общего среднего образования в осуществлении
контрольно-оценочной деятельности.
Учитель обязан:
·
соблюдать
основные принципы безотметочного обучения;
·
соблюдать
педагогический такт при оценке результатов деятельности учащихся;
·
работать
над формированием у учащихся учебных действий контроля и оценки;
·
оценивать
не только знания, умения и навыки по учебным предметам, но также уровень
развития учащихся, степень проявления ими творчества и инициативы;
·
фиксировать
динамику обученности и развития учащегося только относительно его собственных
достижений и возможностей;
·
доводить
до сведения родителей результаты учебной деятельности учащихся, своевременно
информировать о возникающих трудностях в усвоении учебного материала.
Права и обязанности законных представителей учащихся
Законные представители учащихся
имеют право:
·
знать
о принципах и способах оценивания результатов учебной деятельности учащихся;
·
получать
достоверную информацию об успехах и достижениях своего ребенка;
·
получать
индивидуальные консультации учителя по преодолению проблем и трудностей, с
которыми сталкивается их ребенок в процессе обучения и
воспитания.
Законные представители учащихся
обязаны:
·
соблюдать
такт по отношению к ребенку и учителю;
·
информировать
учителя о возникающих учебных проблемах ребенка, которые проявляются в домашних
условиях;
·
посещать
родительские собрания.
Министерство
образования рекомендует обсудить данные
методические рекомендации на педагогических советах учреждений общего
среднего образования, августовских совещаниях, методических объединениях
учителей начальных классов, учителей-предметников.
УТВЕРЖДЕНО
Приказ
Министерства образования
Республики Беларусь
29.05.2009 № 674
НОРМЫ
оценки результатов учебной деятельности
учащихся
общеобразовательных учреждений по учебным
предметам
Общие положения
1. Нормы оценки результатов учебной деятельности учащихся по учебным
предметам разработаны в соответствии с пунктом 1 статьи 36 Закона Республики
Беларусь от 5 июля 2006 года «Об
общем среднем образовании» (Национальный реестр правовых актов
Республики Беларусь, 2006 г .,
№ 108, 2/1238) в целях регулирования контрольно-оценочной деятельности
педагогических работников общеобразовательных учреждений при проведении
текущей, промежуточной и итоговой аттестации учащихся.
Нормы оценки результатов учебной деятельности учащихся по учебным
предметам базируются на планируемых результатах обучения в
предметно-деятельностной форме, определённых образовательными стандартами и
учебными программами, и направлены на осуществление единых подходов при
организации проверки и оценки учебных достижений учащихся.
2. Оценка результатов учебной деятельности учащихся осуществляется
по десятибалльной системе («1», «2», «3», «4», «5», «6», «7», «8», «9» и «10» баллов), основными функциями
которой являются:
— образовательная, ориентирующая педагога на использование разнообразных
форм, методов и средств контроля результатов обучения, содействующих
продвижению учащихся к достижению более высоких уровней усвоения учебного
материала;
— стимулирующая, заключающаяся в установлении динамики достижений
учащихся в усвоении знаний, характера познавательной деятельности и развитии
индивидуальных качеств и свойств личности на всех этапах учебной деятельности;
— диагностическая, обеспечивающая анализ, оперативно-функциональное
регулирование и коррекцию образовательного процесса и учебной деятельности;
— контролирующая, выражающаяся в определении уровня усвоения учебного
материала в процессе контроля и аттестации учащихся;
— социальная, проявляющаяся в дифференцированном подходе к осуществлению
проверки и оценке результатов учебной деятельности учащихся с учётом их
индивидуальных возможностей и потребностей в соответствии с социальным заказом
общества и государства.
При отсутствии результатов учебной деятельности учащимся выставляется «0» баллов.
На
первой ступени общего среднего образования, в первом и втором классах, система
контроля и оценки строится на содержательно-оценочной основе без использования
отметки как формы количественного выражения результатов оценочной деятельности.
3. В данном нормативном акте используются следующие основные термины
и их определения:
— уровень усвоения учебного материала — характеристика учебных
достижений учащихся, соотнесённых с основными функциями образовательного
процесса — распознавания, описания, объяснения и преобразования объектов
изучения;
— контроль — процедура проверки и оценки учебных достижений учащихся,
направленная на установление степени соответствия реально достигнутых
результатов учебной деятельности каждым учащимся планируемым результатам
обучения в предметно-деятельностной форме, определённых образовательными
стандартами и учебными программами;
— отметка — результат процесса оценивания учебно-познавательной
деятельности учащихся, его условно-формальное количественное выражение в
баллах.
4. Настоящие нормы оценки результатов учебной деятельности учащихся
по учебным предметам распространяются на общеобразовательные учреждения
независимо от их подчинения и форм собственности и определяют:
— уровни усвоения учебного материала;
— основные виды и формы контроля учебно-познавательной деятельности
учащихся;
— общие требования к выставлению отметок за четверть, годовых и
экзаменационных отметок;
— нормы оценки результатов учебной деятельности учащихся по каждому
учебному предмету;
— классификацию существенных и несущественных ошибок, погрешностей,
которые учитываются при осуществлении контрольно-оценочной деятельности по
каждому учебному предмету.
5. Для оценки результатов учебной деятельности учащихся при
осуществлении контрольно-оценочной деятельности выделяются следующие пять
уровней усвоения учебного материала:
— первый уровень (низкий) — действия на узнавание, распознавание и
различение понятий (объектов изучения), которые оцениваются от 1 до 2 баллов;
— второй уровень (удовлетворительный) — действия по воспроизведению
учебного материала (объектов изучения) на уровне памяти, которые оцениваются от
3 до 4 баллов;
— третий уровень (средний) — действия по воспроизведению учебного
материала (объектов изучения) на уровне понимания; описание и анализ действий с
объектами изучения, которые оцениваются от 5 до 6 баллов;
— четвёртый уровень (достаточный) — действия по применению знаний в
знакомой ситуации по образцу; объяснение сущности объектов изучения; выполнение
действий с чётко обозначенными правилами; применение знаний на основе
обобщённого алгоритма для решения новой учебной задачи, которые оцениваются от
7 до 8 баллов;
— пятый уровень (высокий) — действия по применению знаний в незнакомых,
нестандартных ситуациях для решения качественно новых задач; самостоятельные
действия по описанию, объяснению и преобразованию
объектов изучения, которые оцениваются от 9 до 10 баллов.
6. Основными показателями соответствия результатов учебной
деятельности учащихся уровням усвоения учебного материала выступают
мыслительные, словесно-логические, знаковые и предметные действия и операции по
распознаванию, описанию, объяснению и преобразованию объектов изучения.
При этом распознавание, воспроизведение учебного материала, владение и
оперирование им в знакомой и незнакомой ситуациях характеризуются полнотой,
осознанностью, системностью, прочностью, мобильностью знаний, а также степенью
познавательной самостоятельности учащихся в выполнении учебных задач.
7. Для проведения текущей и промежуточной аттестации учащихся
устанавливаются следующие виды контроля: поурочный и тематический.
8. Поурочный контроль проводится с целью проверки и оценки усвоения
учащимися учебного материала в процессе изучения темы и носит стимулирующий,
корректирующий и воспитательный характер.
При осуществлении поурочного контроля оценивается процесс учебной деятельности
учащихся, познавательные и общеучебные умения, использование рациональных
способов выполнения заданий с учётом проявления интереса к учению, стремления к
достижению поставленной цели и других индивидуальных и личностных качеств.
Педагог наряду с заданными требованиями учитывает и предыдущие достижения
учащихся.
Периодичность оценивания результатов учебной деятельности каждого
учащегося при поурочном контроле определяется педагогом в зависимости от
специфики учебного предмета и изучаемого учебного материала, методов, форм и
технологий обучения, возрастных и индивидуальных особенностей учащихся.
9. Тематический контроль проводится с целью проверки и оценки
усвоения учащимися учебного материала определённой темы (тем). При
осуществлении тематического контроля оцениваются достижения учащихся не по
отдельным элементам (как при поурочном контроле), а в логической системе,
соответствующей структуре учебной темы (тем).
10. Основные виды контроля осуществляются в устной, письменной,
практической формах и в их сочетании.
Выбор формы контроля зависит от содержания и специфики учебного предмета,
количества учебных часов, выделяемых на его изучение, этапа обучения и
планируемых результатов обучения, возрастных и индивидуальных особенностей
учащихся.
11. Для осуществления контроля используются методы и средства, с
помощью которых устная, письменная, практическая формы контроля или их
сочетание позволяют получить наиболее объективную информацию о качестве
образовательного процесса и результатах учебной деятельности учащихся. К ним
относятся: индивидуальный, групповой и фронтальный опрос с использованием
контрольных вопросов и заданий, содержащихся в учебниках, учебных,
учебно-методических пособиях и дидактических материалах, собеседования,
дидактические тесты, диктанты, изложения, сочинения, самостоятельные и
контрольные работы, наблюдения, лабораторные и практические работы,
лабораторные опыты, экспериментальные исследования, рефераты и другие методы и
средства контроля.
Выбор используемых методов и средств для осуществления контроля
результатов учебной деятельности учащихся осуществляется педагогом.
12. Количество
контрольных работ, которые
проводятся в письменной форме по отдельным учебным предметам на протяжении
учебного года, определяется Инструкцией о порядке формирования культуры устной
и письменной речи в общеобразовательных учреждениях, утверждаемой
Министерством образования Республики Беларусь.
13. Выставление отметки за четверть
осуществляется как среднее арифметическое отметок на основе результатов
тематического контроля с учетом преобладающего или наивысшего (по усмотрению
педагога) поурочного балла.
14. Годовая отметка выставляется как
среднее арифметическое отметок по четвертям с учётом динамики индивидуальных
учебных достижений учащихся на конец учебного года.
Комментариев нет:
Отправить комментарий